آیت‌الله منتظری

الی الحکام) یعنی دلوتان را به وسیله پول در دل حکام می‎فرستید که به نفعتان قضاوت کنند، یعنی پول را رشوه قرار می‎دهید. "رشاء" در لغت عرب به معنای طناب است، رشوه ای که انسان به قاضی می‎دهد مثل طنابی است که در چاه می‎فرستد تا آب بیاورد؛ پولی که به قاضی می‎دهد می‎خواهد از دل قاضی، روح قاضی و مغز قاضی یک حکمی را به نفع خودش بیرون بکشد. پس رشوه ای که به قاضی داده می‎شود به طنابی تشبیه شده است که دلو را به چاه می‎رساند، و حکمی که از قاضی گرفته می‎شود به آبی تشبیه شده که از چاه بیرون آورده می‎شود.

حضرت می‎فرماید: ابوبکر این خلافت را به ناحق بعد از خودش به عمر محول کرد. در نهج البلاغه عبده، هم به جای اسم ابوبکر و هم به جای اسم عمر "فلان" گفته شده است، اما نوعا نهج البلاغه های دیگر صریحا اسم برده و با تعبیر "الی ابن الخطاب" آورده اند.

"ثم تمثل بقول الاعشی"

(بعد حضرت به قول اعشی شاهد آورد.)

"تمثل" به معنای شاهد آوردن کلام دیگران است.

(چقدر دور است بین این که امروز نشسته ام بر جهاز شتر و در این بیابان بی آب و علف آواره ام و روزی که پیش حیان برادر جابر بودم، ندیم او بودم، و در آسایش به سر می‎بردم.)

"شتان" یعنی چقدر دور است، "ما" در "ما یومی" زائده است، "کور" رحل است که بر شتر می‎اندازند.

"حیان" و "جابر" از شخصیت های بزرگ عرب و از بنی حنیفه بودند، حتی حکومت ایران و روم هم روی این دو نفر حساب می‎کردند، حیان از جابر بزرگتر بوده است، "اعشی" از شاعران عهد جاهلیت و ندیم های حیان بوده است - ندیم پادشاه کسی است که همیشه با پادشاه و مقرب و مشاور اوست - الان او را