صفحه ۳۳

و ابن ابی الحدید هم در حمد خدا می‎گوید: "و قدم المفضول علی الافضل لمصلحة"شرح ابن ابی الحدید، ج 1، ص 3 حمد خدای را که مفضول را بر افضل برای مصلحت مقدم داشت.

به هرحال اینها با این که قدرت داشتند می‎خواستند بگویند که ما می‎فهمیم که علی فاضل تر است. از عمر هم نقل شده که بیش از هفتاد مرتبه گفت: "لولا علی لهلک عمر"الغدیر، ج 6، ص 93 به بعد، باب نوادر الاثر فی علم عمر؛ و بحارالانوار، ج 40، باب 93 و 97 موارد زیادی را نقل کرده اند. اگر علی نبود عمر هلاک شده بود.

عکس العمل حضرت علی (ع) در غصب خلافت

"فسدلت دونها ثوبا"

(پس آویزان کردم در مقابل خلافت پرده ای را.)

یعنی وقتی دیدم ابوبکر خلافت را به ناحق گرفت، در مقابل خلافت پرده ای انداختم و از خلافت منزوی شدم؛ زمانی که ابوبکر روی کار آمد حضرت علی (ع) به نخلستانها رفته و مشغول کشاورزی بود. وقتی انسان بخواهد از چیزی انزوا کند پرده ای می‎کشد که به دیگران کاری نداشته باشد. "سدل و اسدال" آویزان کردن پرده را می‎گویند.

"و طویت عنها کشحا"

(و گرداندم از خلافت پهلویم را.)

"کشح" یعنی پهلو؛ وقتی انسان می‎خواهد از چیزی اعراض کند پهلویش را می‎گرداند. ابن ابی الحدید معتزلی معنای دیگری برای این جمله می‎کند و می‎گوید: وقتی انسان سیر می‎شود پهلویش بالا قرار می‎گیرد و دیگر نمی تواند پهلویش را بچرخاند، اما وقتی خیلی گرسنه باشد لاغر هم می‎شود و می‎تواند پهلویش را بچرخاند، مثل این که حضرت می‎خواهند بفرمایند: من خودم را از خلافت گرسنه

ناوبری کتاب