آیت‌الله منتظری

و آنها هم با ما تماس می‎گیرند؛ این گونه نیست که برای هر یک از افراد بشر ملکی از آسمان بیاید. فقط وحی خدا بر بشری نازل می‎شود که به آن مقامی رسیده باشد که بتواند وحی خدا را دریافت کند. پیغمبراکرم هم یک بشر بود. در قرآن می‎فرماید: (قل انما أنا بشر مثلکم یوحی الی )سوره کهف، آیه 110 ای پیامبر بگو من هم بشری هستم مثل شما که بر من وحی می‎شود. بنابراین احکام خدا توسط بشر به ما ابلاغ می‎شود، جبرئیل برای پیغمبر می‎گوید، و پیغمبر و اوصیا برای مردم، و در زمان ما هم علما و مجتهدین عادل آگاه که احکام خدا را استنباط کرده باشند برای ما می‎گویند.

صدر خطبه بیستم به نقل کلینی در کافی

تا اینجا خطبه بیستم که در نهج البلاغه آمده تمام شد، اما به نظر می‎آید که این خطبه آغازی هم داشته که سید رضی (ع) در اینجا ذکر نکرده است. رسم سید رضی در نهج البلاغه این بوده که قسمت هایی از یک خطبه را که به نظرش از نظر فصاحت و بلاغت جالب بوده ذکر می‎کرده، در این خطبه از کلمه "فانکم" استفاده می‎شود که خطبه صدری هم داشته که مرحوم سید رضی ذکر نکرده اند، اما مرحوم کلینی که قبل از سید رضی بوده حدیثی را در اصول کافی اصول کافی، ج 1، ص 405، باب ما یجب من حق الامام علی الرعیة و حق الرعیة علی الامام، حدیث 3 نقل کرده که ذیل آن با این خطبه بیستم هماهنگی دارد، البته یک اختلاف جزئی عبارتی دارد، و چون صدرش جالب است من برای خواهران و برادران می‎خوانم.

"قال أمیرالمؤمنین (ع): لا تختانوا ولاتکم، و لاتغشوا هداتکم، و لاتجهلوا أئمتکم"

(به حکام و والیان خود خیانت نکنید، با راهنمایان خود غش نداشته باشید، به امامان و پیشوایان خود نسبت جهل ندهید.)

"ولاة" جمع "والی" است، "هداة" جمع "هادی"، و "أئمة" جمع "امام" است.