آیت‌الله منتظری

و اما شرح خطبه بیستم:

"و من کلام له (ع): فانکم لو عاینتم ما قد عاین من مات منکم لجزعتم و وهلتم و سمعتم و أطعتم"

(و از فرمایشات آن حضرت است که فرمود: اگر مشاهده می‎کردید آنچه را مردگانتان مشاهده کردند جزع و فریاد می‎کردید و حق را شنیده و از آن پیروی می‎کردید.)

"عاین" از باب مفاعله و از ماده "عین" است، یعنی با چشم خود مشاهده می‎کردید.

مردن و مشاهده حقایق

حضرت مردم را متوجه مرگ و قیامت می‎کند، می‎فرماید: این که شما خودسری می‎کنید و از دستورات خداوند تخلف می‎کنید، برای این است که مرگ و عواقب مرگ را مشاهده نکرده اید. انسان تا در دنیاست غافل است، وقتی از دنیا رفت متنبه می‎شود "الناس نیام، اذا ماتوا انتبهوا"بحارالانوار، ج 4، ص 43؛ و ج 50، ص 134، چاپ بیروت مردم در خوابند، وقتی مردند بیدار می‎شوند؛ خداوند می‎فرماید: (فکشفنا عنک غطاءک فبصرک الیوم حدید)سوره ق، آیه 22 پرده را از روی چشم تو - چشم باطن - برداشتیم، چشم تو در این روز - روز قیامت - تیزبین است.

ما از آخرت خبر نداریم، وقتی آخرت را دیدیم حسرت می‎خوریم که چه کارهایی می‎توانستیم به نفع آخرتمان انجام دهیم و انجام ندادیم، چه امکاناتی داشتیم و از آن استفاده نکردیم. خداوند در قرآن می‎فرماید:

(و لو تری اذ المجرمون ناکسوا رءوسهم عند ربهم ربنا ابصرنا و سمعنا فارجعنا