صفحه ۲۴۱

قال: "أیما داع دعا الی الهدی فاتبع، کان له مثل أجر من اتبعه، لاینقص من أجورهم شئ، و أیما داع دعا الی ضلالة فأتبع کان علیه مثل وزر من اتبعه لاینقص من آثامهم شئ"تفسیر کبیر فخر رازی، ج 20، ص 18؛ و منهاج البراعة، ج 3، ص 254 هر دعوت کننده ای که مردم را به هدایت دعوت کند و از او پیروی شود، برای اوست مثل اجر و ثواب پیروان، و از اجر و ثواب پیروانش کم نمی شود؛ و هر دعوت کننده ای که مردم را به گمراهی دعوت کند و از او پیروی شود، برای اوست مثل گناه پیروان، بدون این که از گناه پیروانش کم شود.

بنابراین کسانی که رهبر فکری جامعه هستند و عقاید و افکار و ایده مردم به دست آنهاست خیلی باید دقت کنند؛ فتوی دهندگان، اهل منبر و گویندگان که مردم پای منبر و صحبت آنها نشسته اند تا چیزی یاد بگیرند، معارف و احکام اسلامی را از آنان یاد بگیرند، وظیفه آنان خیلی سنگین است؛ اگر فکر و مطالعه کرده مطالب حق را برای مردم بگویند، اجر پیروان به آنان نیز داده می‎شود؛ و اگر مطالب غلط برای مردم بگویند و در آنها انحرافی پیدا شود، گناه پیروان برای آنان نیز نوشته می‎شود.

معروف است که "لاأدری نصف العلم" نمی دانم، نصف علم است. همین که بداند نمی داند، نصف از کمال را طی کرده است. مجهولات ما خیلی بیشتر از معلوماتمان می‎باشند، لذا باید جواب هر سؤالی را که نمی دانیم صریحا بگوییم نمی دانیم تا مردم به اشتباه نیفتند.

دشواری اجتهاد دینی

خوب است مطلبی را اینجا تذکر بدهم: گاهی افرادی اشکال می‎کنند که چرا در رساله ها علما و مراجع می‎گویند "احتیاط این است" و فتوای صریح نمی دهند؟ جواب این است که غیر از معصومین که منبع علمشان خداست ما هرچه بدانیم

ناوبری کتاب