آیت‌الله منتظری

بسیاری از افکار غلط به وسیله کتاب می‎ماند و آیندگان هم این افکار غلط در مغزشان جای می‎گیرد، مارکس و انگلس مطلبی را گفتند و رفتند، و الان قریب نصف دنیا دنباله روی افکار غلط آنها هستند، و هرچه مردم به اشتباه بیفتند گناهش به گردن آنها هم هست.

"حمال خطایا غیره"

(بسی بار کننده و به دوش گیرنده گناهان دیگران است.)

"حمال" صیغه مبالغه است، یعنی بسیار حمل کننده. نه این که دیگران که پیرو اینها هستند گناه ندارند، بلکه گناه دارند ولی چون اینها منشاء گناه بوده اند گناهانشان بسیار سنگین است. خداوند در سوره عنکبوت راجع به این افراد می‎فرماید: (و لیحملن أثقالهم و أثقالا مع أثقالهم)سوره عنکبوت، آیه 13 آنها هم سنگینی های گناه خودشان را دارند و هم سنگینی های گناه دیگران را؛ نه این که دیگران گناه ندارند، آنها هم گناه دارند ولی اینها شریک گناه آنها هستند.

در سوره نحل می‎فرماید: (لیحملوا أوزارهم کاملة یوم القیمة و من أوزار الذین یضلونهم بغیر علم)سوره نحل، آیه 25 اینها گناهان و بارهای سنگین خودشان را روز قیامت به دوش می‎کشند، و از گناهان مردمی هم که گمراهشان کرده اند به دوش می‎کشند. چنان که بعضی از مفسرین هم گفته اند "من" در این آیه برای جنس است، یعنی از جنس گناه آنها اینها هم دارند، بدون این که از گناه پیروانشان کم بشود. چنین افرادی اگر بخواهند توبه کنند باید علاوه بر این که بین خودشان و خدایشان توبه می‎کنند، به مردمی هم که آنها را به راه غلط انداخته اعلام کنند که هرچه ما گفته ایم اشتباه بوده است.

فخر رازی در ذیل این آیه حدیثی از پیغمبر نقل می‎کند: روی عن رسول الله أنه