آیت‌الله منتظری

تشریح می‎کنند، و رهبران فکری جامعه هستند، اینها اگر آدمهای کجی باشند، به جای مطالب حق مطالب انحرافی و مسائلی را که ساخته ذهن خودشان می‎باشد و بدعت و گمراهی را به مردم القاء می‎کنند، فرهنگ اعتقادی و عملی جامعه را منحرف می‎کنند. دسته دوم هم قضات هستند که مردم در مشکلات به آنها مراجعه می‎کنند. مال مردم، ناموس مردم و جان مردم به دست قضات است، اگر قضات برخلاف حکم خدا حکم کنند خونهایی به ناحق ریخته می‎شود، ناموسها بر باد می‎رود، اموال مردم بی جهت مصادره می‎شود.

برخی از شارحان نهج البلاغه منظور از دسته اول را افراد گمراه در اصول و مسائل اعتقادی می‎دانند، و منظور از دسته دوم را اهل فتوی و قضاوت.شرح ابن ابی الحدید، ج 1، ص 286

حضرت علی (ع) می‎فرماید: "ان أبغض الخلائق الی الله رجلان" به درستی که مبغوضترین مردم پیش خدا دو دسته هستند. مراد از مبغوض بودن پیش خدا این است که این اشخاص مورد عذاب و عقاب خدا واقع می‎شوند؛ زیرا آن گونه بغض و غضبی که در دل ما هست و از حالات انفعالی بشری است در خدا نیست.

ویژگی های اولین گروه از مبغوضترین مردم

"رجل وکله الله الی نفسه"

(مردی که خدا او را به خودش واگذار کرده است.)

کسی که در مقام معارف و عقاید، عصبیت را کنار گذارد و از خدا کمک بخواهد، خدا راهنمای او می‎شود. در قرآن می‎فرماید: (و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا)سوره عنکبوت، آیه 69 کسانی که در راه ما کوشش کنند راههایمان را به آنها نشان می‎دهیم؛ در جای دیگر فرموده است: (یا أیها الذین آمنوا ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا)سوره انفال، آیه 29