آیت‌الله منتظری

اینها کسانی هستند که در راه حقیقت هستند اما گاهی از قافله عقب می‎افتند ولی بالاخره در راه نجات هستند و امیدوار به ترحم خدا می‎باشند. "امید" به این معناست که انسان برای رسیدن به امری در مقدمات آن مقداری کوشش و فعالیت کند و بعد امیدوار به گرفتن نتیجه باشد. مثل کسی که زمینی را شخم می‎زند، گندم می‎پاشد، آب می‎دهد، بعد ممکن است آفت بگیرد و ثمر ندهد و ممکن هم هست به ثمر برسد، در اینجا می‎گویند: خدایا ما کوشش خودمان را کردیم و امیدواریم که تفضل تو کاری کند که گندم ما به نتیجه برسد، این را رجا و امید می‎گویند. اما اگر کسی زمین را شخم نزند و گندم نپاشد و مقدمات کار را فراهم نکند، و بگوید امیدوارم که خدا به من گندم بدهد، این را حماقت می‎گویند.

3- "و مقصر فی النار هوی"

(و آنان که کوتاهی می‎کنند و در آتش سرازیر می‎شوند چون در راه باطل هستند.)

اینها کسانی هستند که دنبال هوای نفس و دنیا هستند، و اصلا طالب حق و حقیقت نیستند. بین قاصر و مقصر فرق است: قاصر کسی است که شرایط برای او فراهم نباشد یا این که عقل و درکش کم باشد، اما مقصر کسی است که می‎تواند فعالیت بکند ولی برای رسیدن به حق فعالیت نمی کند.

در قرآن کریم هم این مضمون وجود دارد، در سوره واقعه می‎فرماید: (و کنتم أزواجا ثلاثة فأصحاب المیمنة ما أصحاب المیمنة و أصحاب المشئمة ما أصحاب المشئمة و السابقون السابقون أولئک المقربون)سوره واقعه، آیات 7 تا 11 شما در قیامت سه دسته هستید: یک دسته اصحاب دست راست که چقدر حالشان نیکوست و یک دسته اصحاب دست چپ که چقدر حالشان سخت است و دسته دیگر آنهایی که سبقت می‎گیرند و اینها بسیار مقرب درگاه خدا هستند.

و در سوره فاطر می‎فرماید: (ثم أورثنا الکتاب الذین اصطفینا من عبادنا فمنهم