آیت‌الله منتظری

"عما بین یدیه من المثلات"

(از آنچه در پیش روی دارد از عقوبت ها.)

"بین یدیه" یعنی جلوی انسان. بعضی از شارحان نهج البلاغه عقوبت های جلو را عقوبت های گذشته معرفی کرده اند، بدین معنی که گویا گذشته ها در مقابل شماست و شما آنها را می‎بینید. ممکن هم هست عکس آن باشد، زیرا گذشته را انسان پشت سر گذاشته، و آنچه جلوی انسان است آینده است. انسان مسافری است که به طرف قیامت و آخرت می‎رود، و راهی که در پیش دارد بین دو دست اوست. خداوند از زبان شیطان می‎فرماید: (لاقعدن لهم صراطک المستقیم ثم لاتینهم من بین أیدیهم و من خلفهم و عن أیمانهم و عن شمائلهم)سوره اعراف، آیات 16 و 17 خدایا برای این مردم بر سر راه راست تو می‎نشینم و از چهار جبهه به این مردم حمله می‎کنم، از جلوی دستهایشان و از پشت سرشان و از طرف راستشان و از طرف چپشان.

در اخبار و روایات در تفسیر این آیه آمده است:تفسیر نور الثقلین، ج 2، ص 11 آنچه در جلو قرار دارد مرگ و قیامت است، چون به طرف مرگ و قیامت می‎رویم شیطان آن را از ذهن ما بیرون می‎برد و ما را از مردن و قیامت غافل می‎کند؛ و منظور از آنچه پشت سر است دنیاست، چون انسان به طرف آخرت که می‎رود دنیا را پشت سر می‎گذارد، شیطان می‎گوید: دنیا را برای او زینت می‎دهم تا به آن دلبسته شود؛ و منظور از طرف راست اعمال خوب است، شیطان می‎گوید اعمال خوب را در نظر انسان سست می‎کنم که انجام ندهد؛ و منظور از طرف چپ اعمال زشت است، شیطان کاری می‎کند که انسان کارهای زشت را انجام دهد و مرتکب گناه و معصیت شود.

بنابراین تفسیر "عما بین یدیه من المثلات" یعنی عقوبت هایی که در پیش دارید، سنخ عقوبت هایی که برای گذشتگان بود چه عقوبت دنیوی و چه عقوبت اخروی.