آیت‌الله منتظری

نکته مهم دید جامعه شناسانه حضرت است. جامعه شناسان می‎گویند همه پدیده ها و رفتارها حتی در خصوصی ترین شکل خود مانند اخلاق علت و ریشه اجتماعی دارند و برای این سخن دلایل محکمی ارائه می‎کنند. حضرت نیز می‎کوشد دلایل اجتماعی و محیطی رفتار مردم بصره را به عنوان هنجارهای مسلط بیابد و توضیح دهد.

اصول سه گانه اخلاق

در جلسه گذشته عرض کردیم که اخلاق سه رشته دارد: یکی مربوط به هدایت فهم و ادراک است، یکی مربوط به قوه شهویه است و یکی هم مربوط به قوه غضبیه.

اگر انسان اهل منطق و فهم باشد می‎گویند حکیم است، اگر سریع التأثر باشد و عقلش دست جو و احساسات باشد سبک عقل است. انسان نباید عقلش را در اختیار جو و احساسات بگذارد، ما می‎بینیم گاهی اوقات برای مطلب غیر حقی جوسازی می‎کنند و مردم تحت تأثیر جو قرار می‎گیرند. در اینجا مسئولین کشور، قضات و آنهایی که باید تصمیم شان بر اساس عقل و منطق باشد، باید سعی کنند که تحت تأثیر جو و احساسات زودگذر قرار نگیرند.

"و سفهت حلومکم"

(و عقلهای شما سفیهانه است.)

"حلوم" جمع "حلم" یعنی عقل. در قرآن آمده است: (و الذین لم یبلغوا الحلم منکم)سوره نور، آیه 58 و آنهایی که هنوز به عقل نرسیده اند. آدم سفیه کسی است که نه کاملا دیوانه است و نه عاقل، کسانی بین دیوانه و عاقل هستند، به قول معروف "خل" هستند.