صفحه ۱۷۲

(مثل این که می‎بینم مسجد شما را نظیر سینه کشتی که آب احاطه کرده آن را، و خداوند عذابش را بر بصره برانگیخته از بالا و پایین، و کسی که در میان بصره باشد غرق شده است.)

اهل ادب گفته اند "ب'" در "بمسجدکم" زائده است، و یک کلمه "ابصر" در تقدیر است. "جؤجؤ" یعنی سینه. این گونه پیش گویی ها در نهج البلاغه زیاد است که به آنها "ملاحم" یعنی خبرهای غیبی می‎گویند. حضرت می‎فرماید: مثل این که من الان می‎بینم روزی را که این شهر شما غرق و همه مردم آن هلاک می‎شوند، خانه هایش خراب می‎شود، فقط مسجد شهر مثل کشتی که روی آب است باقی می‎ماند؛ معلوم می‎شود مسجد محکمی بوده است که آب خرابش نکرده است. می‎بینم زمانی که عذاب خدا از بالا و پایین برانگیخته شده و مردم شهر غرق شده اند.

در توضیح این عبارت اگر در زمان ما بود می‎گفتیم از بالا بمب می‎آید. ابن ابی الحدید در شرح این عبارت می‎گوید: بصره دو مرتبه غرق شده، یک مرتبه در زمان القادر بالله و یک مرتبه هم در زمان القائم بامر الله از خلفای بنی عباس؛ و به همان صورت که حضرت علی (ع) خبر دادند تمامی شهر به غیر از مسجد خراب شد، و مقصود از عذاب بالا آبی است که از کوههای اطراف به طرف بصره سرازیر شده، و از عذاب پایین آب شطالعرب است که به خلیج فارس متصل است.شرح ابن ابی الحدید، ج 1، ص 253

"و فی روایة : و أیم الله لتغرقن بلدتکم حتی کأنی أنظر الی مسجدها کجؤجؤ سفینة ، أو نعامة جاثمة"

(و در روایتی است: قسم به خدا که شهر شما غرق خواهد شد، مثل این که می‎بینم مسجد آن را مثل سینه کشتی روی آب، یا مثل شترمرغی که دست و پایش را زیر خودش گذاشته و خوابیده است.)

و به روایتی دیگر این گونه نقل شده است:

ناوبری کتاب