صفحه ۱۶۷

شتر عایشه هم ممکن بود چنین شود، لذا حضرت فرمود او را بسوزانید و خاکسترش را بر باد دهید تا اثری از او باقی نماند، زیرا ممکن است در آینده مورد سوء استفاده قرار گیرد. همیشه انسان باید در مبارزات ریشه فساد را بزند، ریشه که خشک شد تنه و شاخه ها خودبه خود می‎خشکند.

"رغا فأجبتم، و عقر فهربتم"

(آن شتر صدا کرد آن را اجابت کردید، و پی شد و به زمین افتاد پس همه فرار کردید.)

"رغاء" صدای شتر را می‎گویند. اگر راستی طالب حق بودید چرا وقتی شتر پی شد فرار کردید؟ معلوم می‎شود شما عقلتان را دست شتر داده بودید و خودتان مستقیما هدف نداشتید. اینها همان احساسات غلط است، وقتی انسان تحت تأثیر احساسات قرار گیرد و عقل و منطق را محور کار قرار ندهد به جایی می‎رسد که دنبال شتری که ام المؤمنین عایشه بر آن سوار است حرکت می‎کند و با خلیفه به حق رسول خدا می‎جنگد.

خصوصیات روحی، فکری و اجتماعی اهل بصره

"أخلاقکم دقاق"

(اخلاق شما نازک و دقیق است و از نظر اخلاقی خیلی پایین و نازل هستید.)

انسان در عین حال که باید دارای عاطفه باشد باید استقامت و استحکام هم داشته باشد. امیرالمؤمنین (ع) که میزان اعمال است، در خطبه بیست و هفتم در موردی که خلخالی را به ناحق از پای دختری از اهل ذمه در می‎آوردند ناراحت می‎شود و می‎فرماید: اگر مسلمانی از این غم بمیرد بر او ملامتی نیست. همین علی (ع) وقتی که می‎بیند یهود بنی قریظه شیطنت می‎کنند، پیمان می‎بندند و پیمان شکنی می‎کنند، و اگر اینها باقی بمانند نمی گذارند اسلام در مدینه پا بگیرد، به دستور پیغمبرخدا(ص) هفتصد نفر از اینها را به قتل می‎رساند برای این که

ناوبری کتاب