حضرت علی (ع) آینده را میدانست، میدانست جامعه مسلمین با چه گرفتاریهایی مواجه میشود، مسأله روی کار آمدن معاویه و بنی امیه و بنی عباس و خارج شدن خلافت اسلامی از مسیر خود و قرار گرفتن در مسیر سلطنت و ریاستهای اهل دنیا را اجمالا میدانست اما گفتنی نبود، و چون حضرت به این مسائل علم داشت وظیفه خودش را میدانست.
این که حضرت اضطراب مردم را به اضطراب طناب در چاههای عمیق تشبیه میکند برای بیان شدت اضطراب است؛ زیرا هرچه چاه عمیق تر باشد تزلزل و اضطراب طناب به علت طولانی بودن آن بیشتر است و کنترل کردن آن دشوارتر.
لزوم بی اعتنایی به شایعات و قضاوتهای نادرست
نکته ای را بجاست که برادران و خواهران توجه کنند، انسان در زندگی خیلی نباید گوش به حرف مردم بدهد؛ اگر هدف بزرگی دارد دقت کند، مشورت کند، بعد از آن اگر تشخیص داد راهی حق است دنبال کار خودش را بگیرد، هر کاری که انسان در جامعه انجام دهد بالاخره یک عده اشکال میکنند. نق ها و حرف های مردم نباید مانع کار و فعالیت و کوشش انسان بشود. ما از پیغمبران و بزرگان که بالاتر نیستیم، همیشه بعضی از مردم نسبت به کارهای آنها حرف داشتند و نق میزدند. به این مناسبت حدیثی را از تفسیر صافی میخوانم.
مرحوم فیض کاشانی از کتاب مجالس صدوق نقل میکند که امام صادق (ع) فرمود: "ان رضی الناس لایملک، و ألسنتهم لاتضبط، و کیف تسلمون مما لم یسلم منه أنبیاء الله و رسله و حجج الله ؟"تفسیر صافی، ج 5، ص 85، ذیل تفسیر سوره النجم رضایت مردم هیچ وقت به دست نمی آید و زبانهای آنها هیچ گاه ضبط نمی شود - که به نفع انسان حرف بزنند - و چگونه میتوانید از چیزی که انبیا و رسولان و حجت های خدا هم از دست آن سالم نبودند سالم باشید؟