صفحه ۹۶

ناله اش را شنید،بحارالانوار، ج 17، ص 370 و مواردی از این قبیل.

خداوند متعال در قرآن شریف می‎فرماید: (و ان من شئ الا یسبح بحمده و لکن لاتفقهون تسبیحهم)سوره اسراء، آیه 44 و در عالم چیزی نیست مگر این که تسبیح حق تعالی را می‎کند منتها شما تسبیح آنها را درک نمی کنید. تمام موجودات به تسبیح حق تعالی مشغولند حتی سنگریزه های بیابان، نهایت امر گوش داودی باید باشد تا بشنود. همچنین خداوند تبارک و تعالی در آیه دیگر فرموده است: (یسبح لله ما فی السماوات و ما فی الارض)سوره جمعه، آیه 1 هر آنچه در آسمانها و زمین است خداوند را تسبیح می‎کند.

پس هر موجودی به هر اندازه حظ و بهره از هستی دارد، هستی آن عین حیات و علم و قدرت و همه کمالات آن است.

"جمله ذرات زمین و آسمان ____ با تو می‎گویند روزان و شبان
ما سمیعیم و بصیریم و هشیم ____ با شما نامحرمان ما خامشیم"مثنوی، دفتر سوم، بیت 1019

منتها موجودات جامد هستی شان ضعیف است و همچنین حیات و علم و قدرت و اراده شان نیز ضعیف است؛ نباتات که از حیث وجود از جمادات قویترند، علم و قدرتشان نیز قویتر است؛ و حیوانات که از نباتات هستی شان قویتر است، علم و اراده و حیاتشان نیز قویتر است؛ تا برسد به انسان که حیاتش و متعاقب آن علم و قدرت او قویتر است، و بالاتر از انسان ذات باری تعالی است که هستی بی پایانی است که نیستی در ذاتش راه ندارد و چون هستی غیرمتناهی است پس علم و اراده و حیات او غیرمتناهی است.

ناوبری کتاب