آیت‌الله منتظری

کلمه "الله" به چه معناست ؟

در اینجا نیز بحثی است که آیا "الله" اسم جامد و علم است برای خدا یا مشتق است. بعضی گفته اند که الله مشتق است، و روایتی در کتاب توحید صدوق داریم که متضمن این معناست: عن الباقر(ع): "الله، معناه المعبود الذی اله الخلق عن درک ماهیته و الاحاطة بکیفیته"توحید صدوق، ص 89، باب 4، حدیث 2 ظاهر کلام حضرت این است که: "الله" از ماده "اله" و صیغه مبالغه "اله" به معنای بسیار متحیرکننده است، پس "الله" یعنی "اله الخلق" یعنی بشر از این که حقیقت خدا را درک کند متحیر است. به هرحال چه مشتق از "اله" باشد یا جامد باشد "الله" برای خدا اسم شده است و به ذات مستجمع تمام صفات کمال اطلاق می‎شود.

چرا بشر از حمد و ستایش لایق خدا عاجز است ؟

"لایبلغ مدحته القائلون"

(گویندگان نمی توانند به سرحد آن مدحی که شایسته اوست برسند.)

نوع مدح بشر هر اندازه کامل شود تا برسد به پیغمبراکرم (ص) که عقل کل است نمی تواند به آن نوع مدحی که لایق خداست برسد، و ما بشری بالاتر از پیامبراکرم (ص) نداریم، ولی چون او هم مخلوق خداست و مخلوق نمی تواند محیط به خالق شود، پس پیغمبراکرم (ص) هم به آن نوع از مدح و ستایشی که لایق خداست نمی رسد. او هم به اندازه ظرفیت وجودی خودش علم به خدا دارد و می‎تواند او را مدح و حمد کند.

البته خود حضرت امیرالمؤمنین (ع) هم این معنا را ادعا ندارد که من آن طور که خدا لایق مدح است می‎توانم او را مدح کنم، و کلا ما هر اندازه خدا را ستایش