آیت‌الله منتظری

تعجب می‎کردند این است که انسان کلماتی از حضرت در این کتاب راجع به زهد در دنیا و بی اعتباری دنیا و موعظه و تذکر می‎بیند که اگر متوجه نباشد که این کلام از حضرت امیر(ع) است و نفس کلام را ببیند، گمان می‎کند این کلام را کسی گفته است که در گوشه اطاقی سرش را در لاک خود فرو برده و مشغول ذکر و ورد و دعاست و از دنیا و حوادث دنیا اطلاعی ندارد؛ و هیچ گاه باورش نمی آید چنین کلامی که این گونه راجع به زهد در دنیا و بی اعتباری دنیا گفته شده، کلام کسی باشد که در میدانهای جنگ در سخت ترین جنگ و ستیز با دشمن مواجه می‎شده و سران دشمن را به خاک می‎افکنده و در هم می‎کوبیده است !

این می‎رساند که حضرت امیر(ع) یک انسان یک بعدی نبوده است، انسانی بوده دارای ابعاد مختلف؛ در مقام زهد و ترک دنیا که می‎رسد اولین زاهد است، و در میدانهای جنگ با دشمنان اولین جنگجو و اولین شجاع است، و آنجا که پای سیاست و کشورداری به میان بیاید مردی است سیاس. پس در حقیقت، صفات مختلف و ابعاد گوناگون در وجود حضرت امیر(ع) جمع است؛ در صورتی که معمولا وقتی کلماتی را از زهاد و عباد نقل می‎کنند آنان را نوعا انسانهای گوشه گیر و منزوی و منعزلی که اصلا به جامعه و مبارزه و میدانهای جنگ و ستیز و مانند آنها کاری ندارند معرفی می‎کنند. این علی (ع) است که با این که کلماتش در بیان زهد و عبادت و ترک دنیا این قدر مهم است مع ذلک آن صفات را هم داراست. لذا شاعر عرب در وصف حضرت علی (ع) می‎گوید:

در تو صفاتی جمع شده است که ضد یکدیگرند، از این جهت کسی که مثل تو باشد کم است.