جمع آوری کنی، من هم تصمیم گرفتم و کلمات حضرت علی (ع) را که مورخین نقل کرده بودند در سه قسمت جمع آوری کردم؛ یک قسمت خطبه های حضرت یا آنهایی که نظیر خطبه بوده فرضا حضرت با کسی گفت و شنود داشته یا سؤالی از حضرت شده و یا دعا و مانند آن که اینها را یک باب قرار دادم، و نامه های حضرت امیر(ع) را هم یک باب، کلمات کوتاه و حکمت آمیز حضرت را هم یک باب، و نام این سه باب را "نهج البلاغة" گذاردم، یعنی روش بلاغت.
فصاحت و بلاغت
"نهج" یعنی روش و "بلاغت" تعریف مفصلی در علم "معانی و بیان" دارد، اما اجمالش این است که اگر انسان کلامی را بگوید که فصیح و مطابق شرایط حال و زمان و مقام باشد به آن میگویند کلام بلیغ. کلام فصیح آن است که زیبا و بدون عیب باشد.
ممکن است کلامی فصیح باشد اما در یک شرایط خاصی گفتنش مناسب نباشد. انسانی که میخواهد سخنگو باشد صرف این که کلامش خوب و زیبا باشد کافی نیست، بلکه باید به جای خود گفته شود؛ اگر کلام خوب و زیبا (که به آن کلام فصیح گویند) در جایی که از جهت زمان و مکان و مستمع و شرایط دیگر مناسب باشد گفته شود این کلام را کلام بلیغ گویند. بلیغ یعنی رسا، رسایی به این است که کلام هم زیباست و هم بجا واقع شده است. اگر کسی بخواهد روش بلاغت را بیاموزد میتواند از کتاب نهج البلاغه حضرت علی (ع) بیاموزد. لذا سید رضی نام این کتاب را نهج البلاغة گذارده، یعنی روش بلاغت.
سعه وجودی حضرت علی (ع)
سید رضی (ره) در مقدمه نهج البلاغه میگوید: از چیزهایی که خیلی مهم است و از عجایب خصوصیات حضرت است و من به همه دوستان تذکر میدادم و
.jpg)
