آیت‌الله منتظری

"و کهوف کتبه"

(و محل های حفظ و نگهداری کتابهای پیغمبرند.)

"کهوف" جمع "کهف" است به معنای غار، سابقا چیزهای نفیس را برای این که از دستبرد دزدها و غارتگران محفوظ باشد در غارها مخفی می‎کردند.

حضرت می‎فرمایند: غارهای کتابهای پیغمبراکرم (ص) همان آل آن حضرت هستند. کتابهای پیغمبر چه بوده است ؟ ممکن است قسمت هایی از قرآن بوده که پیغمبراکرم (ص) دستور می‎داده برایش بنویسند؛ یعنی همان تکه هایی از قرآن که نوشته شده بود. ممکن است مراد از کتابهای پیغمبر دستورات و فرمانهایی باشد که برای افراد و پادشاهان داشته است. و ممکن است مراد کتابهای آسمانی بوده، چون از اخبار و روایات استفاده می‎شود که کتابهای آسمانی پیش ائمه ما بوده، ائمه ما فرموده اند که 104 کتاب که از طرف خدا نازل شده همه اش پیش ما هست.منهاج البراعة، ج 2، ص 315؛ و توحید صدوق، ص 275

"و جبال دینه"

(و کوههای دین پیغمبرند.)

دین تشبیه شده است به زمین، زمین با همه وسعتی که دارد اگر کوهها را نداشته باشد متزلزل است، روی پای خودش نمی ایستد، و لذا قرآن می‎گوید: (و الجبال اوتادا)سوره نباء، آیه 7 کوهها را میخهای زمین قرار دادیم تا مانع تزلزل و اضطراب زمین بشود. دین پیغمبراکرم (ص) اگر بخواهد محفوظ باشد - با همه وسعتی که دارد - باید کوههایی داشته باشد تا دین را حفظ کنند، حضرت علی (ع) در اینجا ائمه (ع) یعنی آل پیغمبر را به کوههای دین تشبیه فرموده اند؛ یعنی آل پیامبر کوههایی هستند که اضطراب و تزلزل و از بین رفتن دین پیغمبر را برطرف می‎کنند و دین پیغمبر را حفظ می‎نمایند.