آیت‌الله منتظری

کشورهای غربی و به وسیله بلندگوهای صهیونیستی شده است، شما باید در حج خنثی کنید.

اصلا هدف حج همین معنا بوده است که مبادله فرهنگی و سیاسی و اقتصادی بشود. بنابراین حج یک کنگره است، و دین اسلام عظمتش به همین است که برای افراد بشر وسیله اجتماع کردن را در بعدها و زمانهای مختلف فراهم کرده است. نماز را به جماعت قرار داده، نماز جمعه و نماز عید و حج را قرار داده است، تا مسلمانها گاه و بیگاه با یکدیگر ارتباط و برخورد داشته باشند، و برکت در همین اجتماعات است که: "البرکة فی الجماعة".

ما می‎بینیم که دنیای غرب برای این که بتواند جمعیتی را در یک جا متمرکز کند چقدر نیرو مصرف می‎کند و چه تبلیغاتی به راه می‎اندازد، ولی خدای تبارک و تعالی به وسیله نماز جماعت و نماز جمعه و نماز عید و حج به خوبی وسیله ارتباط مسلمانها را فراهم کرده است، و بزرگترین مرکز اجتماع مسلمانها همین حج است که با آمدن مردم از کشورهای مختلف اسلامی، حج به صورت یک کنگره بزرگ اسلامی برگزار می‎شود.

در حقیقت این قسمت که مربوط به حج بود متمم گفته های هفته گذشته بود؛ و اینجا خطبه اول نهج البلاغه به پایان رسید.