آیت‌الله منتظری

نارا)سوره بقره، آیه 17. به طور کلی مثالها برای این است که مطلب روشن شود.

7 - "و مرسله و محدوده"

(و آیاتی را که موضوع مطلق یا محدودی در آنها ذکر شده است.)

این اشاره به مطلق و مقیدی است که در اصول ذکر می‎کنند. در اصول یک عام و خاص داریم و یک مطلق و مقید؛ "عام" یعنی حکم روی همه افراد باشد، و "خاص" یعنی حکم روی بعضی از افراد. "مطلق" یعنی حکم روی یک طبیعت از قید رها باشد، و "مرسل" یعنی بدون قید بودن؛ مثلا اگر گفت "اعتق رقبة" حکم مطلق است، اما اگر گفت "اعتق رقبة مؤمنة" محدود یا مقید است، چون قید مؤمنة را دارد.

8 - "و محکمه و متشابهه"

(و آیات محکم و متشابه را.)

"محکمات" یعنی مطلب در آنها روشن است، و این که روشن است یا نص است یا ظاهر، و هر دو صورت برای ما حجت است و باید به آن عمل کنیم، اما آیات "متشابهات" که معنای مختلفی شبیه به هم دارند نمی شود به آنها اکتفا کرد، کلمات اوایل بعضی سوره ها نظیر: (الم) و (حم) از متشابهات قرآن است.بنابر اظهار حضرت استاد مدظله در جواب از موضوع فوق الذکر، محکم و متشابه قرآن نسبت به اشخاص نسبی است؛ ممکن است بعضی آیات برای افرادی چون پیامبراکرم (ص) و ائمه اطهار(ع) که مصداق کامل "اولوا العلم" می‎باشند از محکمات باشد، ولی برای دیگران متشابه. به نظر می‎رسد ممکن است نسبی بودن محکم و متشابه قرآن را به زمان و شرایط اجتماعی و فرهنگی درک بشر نیز سرایت داد، به این معنی که بعضی آیات در زمانی برای بشر متشابه باشند، ولی در زمان دیگری در اثر رشد علمی و فکری بشر و یا تعمق در قرآن و سنت و به دست آوردن شیوه صحیح تفسیر قرآن از تشابه در آمده و جزء محکمات گردند.