صفحه ۵۴۵

باشد صد تازیانه به او زده می‎شود، و اگر شوهردار باشد سنگسار می‎شود.تفسیر نور الثقلین، ج 3، ص 568، ذیل سوره نور

4 - "و رخصه و عزائمه"

(و آیات متضمن رخصت و آیات متضمن عزیمت را بیان کرده است.)

"عزیمت" یعنی چیزی که باید انجام داد یا ترک کرد، و "رخصت" چیزهایی است که مباح یا مکروه است، و یا این که بعضی از محرمات در شرایطی ترخیص شده است، مثل "اکل میته" - خوردن گوشت مرده - که در حال عادی حرام است ولی در هنگام اضطرار برای حفظ جان می‎توان از گوشت مرده استفاده نمود.

5 - "و خاصه و عامه"

(و آیات متضمن حکم عمومی و آیات متضمن حکم خاص را بیان کرده است.)

مثلا اگر زنی خود را به پیامبر به عنوان هبه ببخشد، این برای پیامبر جایز است ولی برای دیگران جایز نیست. (و امراءة مؤمنة ان وهبت نفسها للنبی...)سوره احزاب، آیه 50 هرگاه زن مؤمنی خودش را به پیامبر ببخشد، بر پیامبر حلال می‎شود.

6 - "و عبره و امثاله"

(و آیات متضمن عبرت یا مثال را.)

"عبر" جمع "عبرت" است. به طور کلی آیاتی که خداوند راجع به امتهای گذشته دارد که داستانهای امم سابقه را ذکر می‎کند و همین طور آیاتی که راجع به خلقت آسمان و زمین و موجودات و کائنات است، اینها همه برای عبرت گرفتن است نه برای داستان سرایی، و لذا از هر داستانی آن قسمت های آموزنده و حساس را در قرآن زیاد تکرار نموده است؛ و "امثاله" یعنی آیاتی که در آن مثالها ذکر شده است، به عنوان مثال: (ضرب الله مثلا کلمة طیبة کشجرة طیبة)سوره ابراهیم، آیه 24 یا (کمثل الذی استوقد

ناوبری کتاب