صفحه ۵۲

انسان بیرون می‎رود حب جاه است، و حتی اولیأالله هم بدان گرفتارند". در این کتاب شارح ارجمند بارها درباره مقام و مسئولیت سخن گفته و توصیه هایی بیان کرده اند که هر خواننده ای بی اختیار آنها را با گوینده اش و عدم تعلق خاطر او به مقام تطبیق خواهد کرد.

7- لزوم جامع الاطراف بودن شارح : جامعیت نهج البلاغه چنان است که هر کس به فراخور تخصص خویش توشه ای از آن برمی گیرد؛ سیاستمدار و عالم سیاست از فرازهای سیاسی آن، متکلم و فیلسوف از مباحث اعتقادی و فلسفی آن و... . به همین روی شرحهایی که از نهج البلاغه نوشته شده اند هر کدام بعدی از این ابعاد را پیموده اند؛ اما فقیه عالیقدر به سبب شخصیت جامع الاطراف خویش توانسته است در بیشتر ابعاد توانایی های نهج البلاغه را نشان دهد.

این کتاب توسط عالمی شرح شده است که وقتی خطبه نخست نهج البلاغه و خطبه های 104، 185 و 186 را شرح می‎دهد، فیلسوف مسلطی است که سالها بر کرسی تدریس منظومه و اسفار در حوزه علمیه قم تکیه زده است.

هنگامی که به مباحث کلامی و اعتقادی می‎رسد، متکلمی است متبحر، که البته بیشتر بر آرای کلاسیک تکیه دارد و به ندرت هم شاهد آمیزه ای از کلام کلاسیک و مدرن در بحثهای او هستیم.

هنگامی که در شرح مطالب به ابعاد فقهی نهج البلاغه می‎رسد، فقیه بزرگی به چشم می‎آید که آثار علمی و فقهی او و شاگردانش و نیز اقاریر اساطین فقه در بیان عظمت فقهی ایشان بر همگان آشکار است.

هم او هنگامی که به مبارزه و سیاست می‎رسد، فقیهی است که سالها در کوران مبارزه با رژیم شاه حبس ها و شکنجه ها و تبعیدها دیده و با آگاهی های عینی خویش بدان، و درک و تجربه موقعیت علی (ع) به شرح سخنان امام می‎پردازد.

وقتی به زهد می‎رسد و به تحلیل سخنان علی (ع) و سیره عملی حضرت می‎نشیند، شخصیت بی ریا، بی آلایش، صادق و صمیمی او که شهره آفاق است و منکرانش نیز بدان اقرار دارند ظاهر می‎شود؛ چنانکه برخی کسان، همین قوتهای او را از ضعف هایش شمرده اند.

ناوبری کتاب