آیت‌الله منتظری

می‎رسند همه چیز را فراموش می‎کنند، و یا می‎توان گفت اگر به قدرت می‎رسیدند و آن را در اختیار داشتند دیگر نمی توانستند شعار انقلابی سر دهند. "انقلابی اصیل" آن است که در هر موقعیتی انقلابی باشد و در عین دستیابی به اقتدار نیز موضع انقلابی و انصاف و آزادی خواهی برای همگان را داشته باشد. بی شک دفاع از حقوق هم مسلکان و هم رأیان، چه در موضع قدرت و چه هنگام فقدان آن هیچ هنری نیست، که در این صورت اگر نام آن را آزادی خواهی بگذاریم، همه دیکتاتورهای تاریخ آزادی خواه خواهند بود. آزادی خواهی به معنای دفاع از حقوق کسانی است که با ما هم عقیده نیستند. در تاریخ معاصر ایران و شاید پیش از آن، جز ایشان چهره ای را نمی یابیم که در موضع قدرت از حقوق مخالفان خویش حمایت کند و در نهایت قربانی دفاع از منافع و حقوق کسانی گردد که با آنان از حیث اعتقادی و سیاسی مخالف است.

از این زاویه، طرح روش امام علی (ع) و نیز روش برخورد با مردم و مبانی حفظ و حمایت حقوق همگان از سوی کسی که خود در موضع قدرت بوده است، ارزش ویژه ای بدان می‎بخشد.

6- عاملیت: یکی دیگر از ویژگی های مدرس عالی مقام نهج البلاغه عامل بودن اوست به آنچه در این کتاب درباره انسان مؤمن تقریر کرده است. چه بسیارند کسانی که حتی در هنگام تصدی مقام و قدرت، شعارهای انقلابی خود را حفظ کرده ولی در عمل وفاداری و صداقتی نشان نمی دهند و به گونه ای دیگر عمل می‎کنند. مروری بر تاریخ انقلابات جهان مصادیق فراوانی از این ادعا را فراروی ما می‎نهد. یکی از نکات شایان توجه این کتاب که موجب می‎شود پیامها و توصیه های اخلاقی آن در نفس انسان راه یابد و در روح او رسوخ کند، این است که گوینده آنها با عمل خویش آن تذکرات را امضا کرده و بدان حرمت و اعتبار افزونتری بخشیده است. می‎دانیم کسی که به آنچه خود می‎گوید عمل کند، کلامش در عمق جان انسان می‎نشیند؛ اما شنیدن اندرزهای کسی که پندهای اخلاقی فقط در لقلقه زبان اوست اشمئزاز می‎آفریند.

امام خمینی (ره) در سخنی بدین مضمون می‎فرماید: "آخرین چیزی که از قلب