صفحه ۵۰۹

ادعایش صادق است.

لذا یکی از طرقی که می‎توانیم صحت ادعای پیامبر اسلام را به دست آوریم، با فرض عدم اطلاع از معجزات دیگر، مطالعه در تمام خصوصیات مربوط به این آیین و مدعی آیین است.

به طور کلی یکی از راههای تحقیق در مسائل تاریخی گذشته در همه جای دنیا همین است، مثلا اگر بخواهند در مورد شکست مسلمانها در آندلس (اسپانیا) مطالعه کنند، تمام مسائل و خصوصیات آن زمان را بررسی می‎کنند، که مثلا مردم اروپا در آن زمان چه روحیات و اخلاقی داشتند، پاپ در چه وضعی بوده است، حکومتها چگونه بوده اند و... از اینجاست که باید به کسانی که ماتریالیست هستند و برای تجزیه و تحلیل یک مسأله فقط جهات اقتصادی و مادی را بررسی می‎کنند، اعتراض کرد که شما یک بعدی مطالعه می‎کنید، سازنده تاریخ بشر عمده اش افکار و فرهنگ و معنویات است، اقتصاد یکی از شئون بشر است، البته این طور هم نیست که اقتصاد به کلی بی اثر باشد، واقع بین کسی است که تمام خصوصیات مادی و معنوی و فرهنگی را در نظر می‎گیرد، محیط جغرافیایی را هم ملاحظه کرده و روی مسأله نظر می‎دهد.

پس برای اثبات نبوت خاصه یک راه خبر دادن پیامبران سلف است، راه دوم مطالعه در خصوصیات و سوابق و افکار مدعی نبوت، و راه سوم مسأله اعجاز است که در این مورد در درس آینده توضیح خواهیم داد.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

ناوبری کتاب