صفحه ۴۴۹

در اینجا حضرت علی (ع) نبوت عامه را مطرح کردند و فرموده اند: چنین نیست که خدا بندگان را خلق کند و آنان را مهمل رها کند، هیچ گاه زمین از حجت خالی نبوده است. در اینجا فلاسفه و متکلمین برای اثبات لزوم نبوت راههای مختلفی مشی کرده اند.

دلیل بوعلی سینا برای نبوت عامه

یک راهی شیخ الرئیس (۱)کتاب شفا، قسمت الهیات، فصل دوم از مقاله دهم، ص 441 (ص 556) برای اثبات نبوت دارد و البته ایشان از راه زندگی مادی بشر می‎خواهد لزوم نبوت را ثابت کند، و اجمال و محصل آن این است که انسان در زندگی با حیوانات دیگر تفاوت دارد و هیچ کس به تنهایی نمی تواند زندگی کند، انسانها همواره نیاز دارند با هم باشند - البته بعضی از جانوران مثل زنبور عسل، مورچه یا موریانه نیز زندگی اجتماعی دارند - و هر کدام از انسانها یک قسمت از نیازهای زندگی را به عهده می‎گیرند، پس قهرا باید با هم باشند و هر کدام قسمتی از کارها را انجام دهند و وقتی قرار شد با هم باشند احتیاج به معاملات پیدا می‎کنند؛ یعنی هر کسی مصنوعات و بازده کار خود را آن اندازه ای که اضافه از نیاز خودش می‎باشد به دیگران منتقل کند و از محصولاتی که او دارد بهره گیرد. معامله و فروش و داد و ستد اعم از این که معامله جنس با جنس باشد و یا این که به وسیله پول انجام شود، احتیاج به قانون دارد، قوانینی که مطابق با عدالت باشد و حقوق همه را تأمین کند.

وقتی که انسان به قانون احتیاج دارد، اگر بخواهیم بگوییم قانون گذار خود بشر باشد، خود بشر اولا احاطه به همه مصالح و مفاسد ندارد، و ثانیا هر کس در مقام قانون گذاری ممکن است مصالح و منافع خود را در نظر بگیرد برای این که حالت خودخواهی فطرتا در انسان وجود دارد، پس اگر بخواهیم قانون گذاری را به بشر


(۱) کتاب شفا، قسمت الهیات، فصل دوم از مقاله دهم، ص 441 (ص 556)
ناوبری کتاب