صفحه ۳۹۲

ما الاستغفار" مادرت به عزایت بنشیند آیا می‎دانی استغفار چیست ؟ "الاستغفار درجة العلیین" استغفار درجه علیین و درجه مردمان بلندپایه و بلندمقام است، "و هو اسم واقع علی ستة معان" اگر می‎خواهی توبه تو قبول شود شش کار باید انجام دهی تا خداوند توبه تو را بپذیرد:

"اولها: الندم علی ما مضی" اول این که از گذشته هایی که انجام داده ای پشیمان شوی. اگر کارهای خلافی انجام داده ای، مثلا احتکار کرده ای یا مال مردم را خورده ای و یا به آنها زور گفته ای و... باید پشیمان شوی.

"و الثانی: العزم علی ترک العود الیه ابدا" دوم این که تصمیم بگیری که دیگر آن کار را انجام ندهی.

"و الثالث: ان تؤدی الی المخلوقین حقوقهم حتی تلقی الله املس، لیس علیک تبعة" سوم این که حقوق مردم را بپردازی تا خدا را ملاقات کنی با پاکی، که در آن حال بر تو زیان و گناهی نباشد.

اگر چنانچه کسی حقوق مردم را پایمال کرده و ثروتی تهیه کرده است، باید اگر صاحبش را می‎شناسد به او بدهد و اگر نمی شناسد به عنوان "رد مظالم" (استرداد مظلمه هایی که انجام گرفته است) صدقه بدهد، البته احتیاطش این است که این کار به اذن حاکم شرع باشد و ثواب صدقه را هم هدیه به صاحبش کند.

"و الرابع: ان تعمد الی کل فریضة علیک ضیعتها فتؤدی حقها" چهارم آن که تصمیم بگیری هرچه بر تو واجب بوده و آن را از دست داده ای حق آن را به جا آوری. اگر نماز، روزه، حج خانه خدا یا خمس و زکات را تضییع کرده ای باید حقش را بپردازی، خلاصه هم باید "حق الناس" را بپردازی و هم "حق الله" را.

اگر چنانچه کسی وجوهات مالش مثل خمس و زکات را نپرداخته است، با گفتن "استغفر الله" درست نمی شود، باید این مقدار را بپردازد.

"و الخامس: ان تعمد الی اللحم الذی نبت علی السحت فتذیبه بالاحزان

ناوبری کتاب