آیت‌الله منتظری

خطبه 1 (درس 21)

داستان حضرت آدم (ع) سمبلیک است یا واقعی ؟

موضوع بحث ما خطبه اول نهج البلاغه بود، که در درسهای گذشته داستان خلقت آدم و حوا و سجده ملائکه به او و تخلف شیطان از سجده و منع استفاده از شجره ممنوعه و رانده شدن آنها از بهشت و... را بحث کردیم؛ ظاهر قرآن و روایات و نهج البلاغه این است که این جریان واقعی بوده و این حوادث رخ داده است، ولی بعضی گفته اند که این داستان جنبه کنایه یا سمبلیک دارد، و خدای تبارک و تعالی می‎خواسته است در اینجا مطلب دیگری را به ما بفهماند؛ البته ما نمی توانیم بگوییم که این مطلب صد درصد درست است، و فقط می‎توان گفت با توجه به محدودیت دانش بشر این نظریه ای است که قرائنی از کلام را دارد. به همین جهت برای بیان این معنا البته به صورت فشرده چند مقدمه را ذکر می‎کنیم:

1 - انسان از عناصر مختلفی خلق شده است؛ در قدیم می‎گفتند انسان از چهار عنصر آب و خاک و هوا و آتش خلق شده و حالا می‎گویند عناصر زیادتر هستند. بالاخره عناصری با هم ترکیب شده تا انسان درست شده، این انسان از جهازات و دستگاههای مختلفی ساخته شده است؛ یعنی ما دستگاه ادراکی، دستگاه تنفسی و دستگاه تغذی داریم؛ و اعصاب و جهازات مختلفی که در بدن هست هر کدام کاری دارند. پس انسان از عناصر، اعضاء و اجزای مختلف خلق شده است.