و شاهد همه این ادعاها، تاریخ زندگی علی و نهج البلاغه علی است، از همین روست که باید هر دو را شناخت، زیرا علی در همه جهات متعالی و الگو است.
شناخت علی (ع) از زبان خودش
عناصر ضروری برای ساختن یک جامعه ایده آل، آزاد و انسانی در میراث فرهنگی - دینی ما از آغاز وجود داشته است؛ اما صیادانی که این عناصر را کشف و شکار کنند و در طراحی جامعه به کار بندند وجود نداشته یا نادر بوده اند. جوهر آنچه امروزه به عنوان "اومانیسم" و اصالت دادن به انسان و کرامت انسانی مطرح است، و اساس آنچه در اعلامیه حقوق بشر در قرن بیستم مندرج است، در شخصیت و اندیشه های امام علی (ع) قابل بازیافت هستند.
یکی از نویسندگان عرب با اشاره به حقوق بشر و این که همه قوانین اساسی در حکومتهای دموکراسی بر حق مساوات میان همه هموطنان صرف نظر از رنگ و نژاد و مذهب و طبقه تأکید و تصریح دارند مینویسد: حقوقی که در این قوانین بدانها پرداخته شده عبارتند از: 1- حق حیات 2- آزادی شخصی 3- حق مالکیت فردی (که این دسته از حقوق سه گانه شامل آزادی رأی و بیان و نوشتن و اجتماعات و... میگردد) 4- حق تکثر سیاسی و حق مبارزه سیاسی 5- حق مساوات در حقوق 6- حق مورد حمایت قرار گرفتن در مجازات مانند حق وکیل گرفتن و... .