صفحه ۳۶

افسوس که گریه او یک معما برای همه است، زیرا حتی شیعیان او نمی دانند که علی چرا می‎گرید. از این که خلافتش غصب شده ؟ از این که فدک از دست رفته ؟ از این که چه کسی روی کار آمده ؟ از این که او از مقامش...؟ از این که...؟ از...؟ این حرفها نیست، یک روح تنها در دنیایی که با آن بیگانه است، در یک جامعه ای که دائما در آن زندگی می‎کند، اما در سطح درکی که یاران پیغمبر از اسلام داشته اند نتوانسته خودش را منطبق کند، تنها مانده است و می‎نالد".علی تنهاست، دکتر علی شریعتی، ص 16 تا 21

حکمای اسلامی قوای انسان را به سه دسته "عقلانی"، "شهوانی" و "غضب" تقسیم می‎کنند، و هرگاه یکی از این قوا بر سایر قوا چیره می‎شود انسان را به همان نام می‎خوانند؛ انسان موزون و عادل انسانی است که قوای او به موقع وظیفه خویش را انجام دهند و نوعی تعادل و بهره گیری بجا و مناسب از آنها انجام گیرد و مداخله بیجا در سایر قوا نکنند.

اما شخصیت انسانها به محیطی که در آن به سر می‎برند و رشد می‎کنند بستگی دارد. در محیطی که غریزه غیرت و مقاومت تقویت می‎شود (مانند محیطهای جنگی و نظامی) برخی از غرایز دیگر مانند رأفت ضعیف می‎شود. در محیط علمی محض، غریزه دفاع و مقاومت سست می‎شود؛ و به هرحال تعادل میان قوا برقرار نمی گردد و در یک جا غریزه ای قوی و در جای دیگر ضعیف است. اما در علی (ع) همه غرایز مثبت نیرومند بود و توازن شگفت آوری میان آنها وجود داشت.در این مورد ن. ک . مقدمه نهج البلاغه آیت الله طالقانی، ص 4 تا 6

"علی در طول تاریخ تنها انسانی است که در ابعاد مختلف و حتی متناقضی که در یک انسان جمع نمی شود قهرمان است.

هم مثل یک کارگر ساده که با دستش، پنجه اش و بازویش خاک را می‎کند و در آن سرزمین سوزان بدون ابزار قنات می‎کند، و هم

ناوبری کتاب