بعد چون معصیت خدا را کرد خدای تبارک و تعالی به او گفت از این باغ بیرون برو.برای اطلاع بیشتر از اقوال مطرح شده پیرامون این موضوع به تفسیر فخر رازی، ج 3، ص 3 ذیل آیه (و قلنا یا آدم اسکن انت و زوجک الجنة ...) سوره بقره، آیه 35؛ و منهاج البراعة، ج 2، ص 86 مراجعه شود.
البته ممکن است کسی اشکال کند که چرا قرآن گفته است (اهبطوا) پایین بروید، جواب این است که پایین رفتن معنایش این نیست که از آسمان پایین بیاید، مثل آیه دیگری که در قرآن هست: (اهبطوا مصرا)سوره بقره، آیه 61 خدا به بنی اسرائیل دستور داد که بروید پایین به طرف مصر. خود ما نیز میگوییم که مثلا برو پایین به فلان شهر میرسی، پس پایین رفتن لازم نیست از آسمان باشد. در هر صورت یک قول این است که در همین دنیا یک باغ بوده است.
قول دیگر این است که این جنت همان بهشت برین است که همه اهل بهشت به آن خواهند رفت.
ظاهر کلام حضرت علی (ع) در اینجا چه بسا این باشد که محل سکونت آدم همان بهشت برین بوده است، برای این که حضرت فرمود: "فاغتره عدوه نفاسة علیه بدار المقام و مرافقة الابرار" شیطان فریب داد آدم را و به او بخل کرد به این که در خانه اقامتگاه است. خانه اقامتگاه همان "دار خلد" است و آن جایی است که مؤمن همیشه در آن میباشد و آن بهشت برین است، جایی که نیکان در آن هستند.
باز میفرماید: "و وعده المرد الی جنته" خدا به حضرت آدم وعده داد که او را دوباره به جنت برگرداند. ظاهر عبارت این است که آدم را به جایی که در ابتدا بوده برگرداند و جایی که حضرت آدم بعدا خواهد رفت بهشت قیامت خواهد بود.
نکته ای که از روایات ائمه (ع) و نظریات فلاسفه مانند مرحوم صدرالمتألهین استفاده میشود این است که بهشت و جهنم برای هر کسی "ارض قفر" است؛ یعنی
.jpg)
