با مسائل و احکام دین به مجتهد و فقیه مراجعه کنند، اگر چه احتمال اشتباه هم داده شود، یا اختلاف نظر پیدا کنند، این اختلاف نظرها معلول همان درصد ناچیز اشتباه فقیه در تشخیص حکم خداست، همان گونه که اختلاف نظر دکترها سبب نمی شود که افراد به آنان مراجعه نکنند و خودسرانه دارو مصرف کنند.
از قدیم میگفتند: در طب و مهندسی همه افراد خودشان را مجتهد و صاحب نظر میدانند! شما ببینید موقع بیماری یا هنگامی که میخواهید ساختمانی بنا کنید همه اظهار نظر میکنند. فقه هم این طوری شده که هر کس بدون تسلط و احاطه بر قواعد و موازین و آیات و روایات و تاریخ نزول آنها و رجال حدیث اظهار نظر میکند! در صورتی که اگر ما بیاییم به حکم عقل و استحسانات ظنی خودمان خودسرانه به احکام عمل کنیم، این همان چیزی است که ائمه ما(ع) با آن قاطعانه مبارزه کردند و فرمودند: حکم خدا را با استحسانات و امور ظنی و با رأی (که مراد از رأی همین چیزهاست) نمی شود بیرون آورد، بلکه باید از قرآن و سنت بعد از بررسی، احکام خدا را به دست آورد.
پس اشتباه شیطان این بود که بین خاک و آتش مقایسه کرد، و حال آن که محصول خاک نبی اکرم (ص) است و محصول آتش شیطان معاند و متکبر و حسود است؛ که در اثر این اشتباه، روحیه تواضع در مقابل حق را برای همیشه از دست داد. در روایتی از امام صادق (ع) است که شیطان پس از مأمور شدن به سجده برای آدم گفت: خدایا مرا از سجده به آدم معاف کن و در عوض تو را جوری عبادت میکنم که هیچ ملک مقرب و پیامبر مرسلی تو را آن جور عبادت نکرده باشد! در جواب آمد که ای شیطان من نیازی به عبادت تو ندارم، من میخواهم به شکلی عبادت شوم که خودم میخواهم نه آن طور که تو میخواهی.بحارالانوار، ج 11، ص 141
.jpg)
