آیت‌الله منتظری

برای تخم مرغ زیر بال مرغ شرایطی ایجاد می‎شود که به صورت جوجه درآید، یک وقت هم یک ماشین درست می‎کنند که همان شرایط را ماشین فراهم می‎کند برای این که تخم مرغ تبدیل به جوجه شود. بدنی که از خاک و آب درست شده خداوند متعال خواسته که در عین حال عوامل طبیعی مؤثر باشند. البته خدا قدرت همه کار را دارد اما: "ابی الله ان یجری الاشیاء الا باسباب"اصول کافی، ج 1، ص 183، حدیث 7 خدا ابا کرده از این که امور را جاری کند مگر این که به اسباب باشد. شاید به همین جهت آن شالوده بی روح مدتی ماند تا عوامل طبیعی در آن اثر بگذارند تا مستعد انسان شدن شود.

تطبیق بادهای چهارگانه

در اینجا حدیثی داریم که می‎گوید: "ثم امر الله الملائکة الاربعة : الشمال و الجنوب و الصبا و الدبور" سپس خداوند امر کرد به ملائکه چهارگانه: شمال، جنوب، صبا و دبور؛ در این روایت بعد از این که ملائکه چهارگانه را مطرح می‎کند اسم چهار باد را ذکر می‎کند: "الشمال و الجنوب و الصبا و الدبور" که این بادها از چهار طرف می‎وزند. و معلوم است هر بادی یک اثر و خاصیتی مخصوص به خود دارد، در اینجا حضرت این چهار باد را از ملائکه شمرده اند؛ یک وقت عرض کردم تمام قوا و نیروهایی که در این عالم اثر می‎کنند به یک حساب می‎شود به آنها ملائکه و جنود خدا گفت. خدا به ملائکه چهارگانه امر کرد: "ان یجولوا علی هذه السلالة من طین" که حرکت کنند بر این خلاصه گل، گلی که به صورت انسان در آمده است. "فابدوها و أنشئوها"تفسیر قمی، ج 1، ص 39؛ و بحارالانوار، ج 11، ص 105 یعنی مستعدش کردند برای این که به صورت انسان درآید، و ماندنش برای این بوده که عوامل و شرایط آن نظیر همان عوامل و شرایطی که در رحم مادر است فراهم آیند تا آماده نفخ روح شود، و لذا در بعضی روایات دارد که تا