آیت‌الله منتظری

"مثل" یعنی چیزی بایستد و قائم و راست باشد.

پس خلاصه فرمایش حضرت علی (ع) این است که خدا از خاکهای مختلف یک صورت خاکی جمع آوری کرد و با آب مخلوط و به صورت گل درآورد، سپس این گل به صورت یک انسان شد و برایش اعضاء درست شد و بعد خشک شد و مدتی هم ماند تا در آن نفخ روح کرد و انسان شد.

چگونگی جمع آوری خاکهای مختلف

در اینجا چند نکته را لازم به تذکر می‎دانم؛ اول این که حضرت امیر(ع) فرموده اند: خدا خاک را جمع آوری کرد، لازم نیست که خود خدا مستقیما خاکها را جمع کند، در روایات دارد که ملائکة الله - که یا جبرئیل و یا عزرائیل بوده اند - به دستور خدا این کار را انجام دادند، و از بیشتر روایات استفاده می‎شود که عزرائیل این کار را کرده است.

در روایتی آمده است بدین مضمون که خدا به زمین خطاب کرد که قرار است از تو موجودی خلق کنیم که اگر اطاعت کند اهل سعادت و بهشت است و اگر معصیت کند اهل جهنم است، و خاک نزد خدا عجز و لابه کرد و حاضر نبود که از آن موجودی خلق شود که در آتش بسوزد. مطابق این روایت خداوند تبارک و تعالی جبرئیل را فرستاد برای این که از خاک بردارد و به صورت انسان درآورد، مجددا خاک گریه و زاری و ناله کرد، جبرئیل عرض کرد خدایا خاک التماس می‎کند، و خدا هم به او خطاب کرد پس صرف نظر کن. بعد این دستور به میکائیل داده شد او هم آمد و به همین نحو، و سپس اسرافیل هم در مقابل عجز و لابه زمین تسلیم شد تا این که چهارمین ملک، عزرائیل مأمور انجام این کار شد، هرچه زمین عجز و لابه کرد