صفحه ۲۸۷

هستند توهم نمی کنند که خدا یک تصویر و صورتی دارد.

"و لایجرون علیه صفات المصنوعین"

(و آنان بر خداوند صفات مصنوعین را جاری نمی کنند.)

ما وقتی می‎خواهیم کمالی را برای خداوند فرض کنیم از سنخ کمال خودمان درست می‎کنیم. حضرت در حدیث دارد: "کل ما میزتموه بأوهامکم فی ادق معانیه مخلوق مصنوع مثلکم مردود الیکم و لعل النمل الصغار تتوهم ان لله تعالی زبانیتین فان ذلک کمالها"بحارالانوار، ج 66، ص 293 هر آنچه را شما در کمال دقت با اوهام خود خیال می‎کنید خدا باشد، همانا مخلوق و ساخته ذهن شماست، مورچه کوچک هم که دو شاخک کوچک دارد و این دو شاخ کمالش است، خیال می‎کند خدا چنین دو شاخی دارد.

"و لایحدونه بالا ماکن، و لایشیرون الیه بالنظائر"

(و آنها خداوند را محدود به مکان ندانسته، و برای او نظیرهایی نمی پندارند.)

پس قسم چهارم از ملائکه، ملائکه ای هستند که حامل عرش خدا هستند، یعنی حامل تمام نظام وجود؛ و چون نظام وجود مرکز علم و قدرت خداست و عرش کنایه از همان علم و قدرت است، لذا فرمود که این ملائکه سرشان از آسمانها بالاتر است، پایشان هم از زمینها پایین تر، و اطرافشان هم از همه عالم بیرون می‎رود. یعنی یک نقطه ای از عالم نیست که زیر نظر و احاطه اینها نباشد، و اینها بالاترین نوع ملائکه هستند که به تمام عالم احاطه دارند و واسطه فیض خدا نسبت به همه عالم هستند، و به قدری غلبه و قدرت دارند که حتی ملائکه پایین تر هم نمی توانند آنها را درک کنند.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

ناوبری کتاب