آیت‌الله منتظری

طبقات مختلف ملائکه

امکان دارد بگوییم: ملائکه طبقات مختلفی دارند که عبارتند از نیروهای غیبی که بسیاری از این نیروهای غیبی واسطه های فیض خدا هستند، یعنی بین خدا و عالم طبیعت و ماده واسطه هستند. ممکن است بعضی از آنها مجرد کامل نباشند و مجرد برزخی باشند، یعنی جسم باشند منتها جسم مثالی، و قسمتی از آنها ممکن است مجرد کامل باشند و اصلا از سنخ اجسام نباشند.

از روایات استفاده می‎شود که مجموع نیروهایی که در عالم طبیعت مؤثر هستند از آنها تعبیر به "ملک" شده است؛ مثلا روایتی دارد که هر قطره باران که از بالا می‎آید آن را ملکی می‎آورد"فلیس من قطرة تقطر الا و معها ملک حتی یضعها موضعها" کافی، ج 8 (روضه کافی)، ص 239 و بعد این ملک کارش تمام می‎شود. بنابر این احتمال می‎شود گفت: همان نیرویی که این قطره باران را پایین می‎آورد ملک نام دارد. حال می‎توان اسم آن را نیروی جاذبه یا چیز دیگری گذاشت. واضح است نیرویی که یک قطره باران را پایین می‎آورد غیر از نیرویی است که قطره دیگر را می‎آورد و دوباره هم نوبتش نمی شود برای این که این نیرو با این قطره است.

بنابراین نیروهای غیبی درجات مختلف دارند، مانند نیروهایی که در جهان ماده هستند و هر کدام وظیفه ای مخصوص دارند؛ فرض بگیرید در یک حکومت، پاسبان نیروی دولت است و یک نخست وزیر هم نیروی دولت است، منتها نخست وزیر کارش سنگین تر است و منطقه کارش وسعت بیشتری دارد. حالا این نیروهای غیبی هم که واسطه فیض خدا هستند، ممکن است مراتب و درجاتی داشته باشند. بعضی از آنها مجرد کامل و بعضی دیگر مجرد مثالی باشند، بعضی از آنها بال داشته باشند و بالشان کم و زیاد باشد. ما نمی توانیم اینها را منکر شویم،