صفحه ۲۵۱

امام باقر(ع) نقل می‎کنند: "قال: لما اراد الله سبحانه و تعالی ان یخلق السماء امر الریاح فضربن البحر" وقتی خدا خواست آسمان را خلق کند به بادها دستور داد دریا را به هم زدند. حالا معلوم نیست منظور از دریا همین اقیانوسها باشد، "بحر" یعنی مرکز آبی که خیلی زیاد بوده است؛ "حتی ازبد فخرج من ذلک الموج و الزبد دخان ساطع من وسطه" تا این که به کف افتاد - "زبد" یعنی کف، و علت این که به کره زبد می‎گویند این است که کره کف و خلاصه ای است که در اثر به هم زدن، بالای دوغ قرار می‎گیرد - از این موج و از این کف، دودی که از وسط بحر ساطع بود خارج شد "من غیر نار"شرح ابن میثم، ج 1، ص 138 دود بود اما آتش نبود. می‎شود از بخار تعبیر به دود کرد، به طور کلی چیزی که از آب بالا می‎آید همان بخار است.

ماده اولیه از نظر ظاهر قرآن

قرآن نیز در مورد خلقت آسمان می‎فرماید: (ثم استوی الی السماء و هی دخان)سوره فصلت، آیه 11 خدا توجه نمود به خلقت آسمان در حالی که دود بود؛ و در این روایت تصریح می‎کند که دود بدون آتش. و معلوم است آنچه از آب بالا می‎رود همان بخار است، چون بخار غلیظ شبیه دود است به آن دود نیز گفته می‎شود. "فخلق الله منه السماء" خداوند آسمان را از آن خلق کرد.

در بعضی روایات دیگر آمده که از خود آن کف زمین را ایجاد کرد. پس از کف آنچه بالا رفته و به صورت دخان و بخار در آمده آسمان شد، و آن قسمتی که باقی ماند به صورت زمین درآمد.منهاج البراعة، ج 1، ص 397؛ شرح ابن میثم، ج 1، ص 138؛ همچنین به تفسیر نور الثقلین، ج 4، ص 540، در تفسیر آیه فوق مراجعه شود.

ناوبری کتاب