آیت‌الله منتظری

از روی عبارت با نکات عبارتی که دارد بیان می‎کنم. خلاصه آن چیزی که حضرت می‎فرماید این است: خداوند جو و فضای وسیعی را خلق کرد و در آن جو و فضای وسیع آبی را خلق کرد و این آب روی باد قرار گرفته است. یعنی در حقیقت خدا در فضا بادی را خلق کرد و روی آن باد مایعی را که به صورت آب بوده خلق کرده است که آن باد از زیر فشار آورده و آب را نگاه می‎دارد تا این آب ثابت بماند، سپس باد دومی را خلق فرمود که این باد آب را با فشار به هم می‎زند و در نتیجه امواج زیادی ایجاد می‎شود؛ این امواج به هم می‎خورد، و در اثر این برخورد کفهایی پیدا می‎شود که در حقیقت کفها عبارت از همان ذرات آبی است که متصاعد می‎شود. ظاهر این عبارت این است که از همان کف آسمانها خلق شد، ولی از بعضی از روایات که یکی از آنها هم از خود حضرت علی (ع) است استفاده می‎شود که از کفها بخارهایی متصاعد شد که به صورت دود بود؛تفسیر منسوب به امام عسگری، ص 144؛ و منهاج البراعة، ج 1، ص 398 شما می‎بینید که وقتی بخار زیادی متصاعد شود به چشم انسان مثل دود می‎ماند؛ از این روایت استفاده می‎شود که از قسمت هایی از کف که به صورت بخار درنیامده بود زمین خلق شد، و از آن بخاری که به صورت دود بود آسمانها خلق شد.

اگر این فرمایش حضرت را با روایات دیگر که یکی از آنها از خود ایشان است جمع بندی کنیم، نتیجه اش این می‎شود که اصل عالم ماده، آب بوده است.ظاهر آیه 7 سوره هود (و کان عرشه علی الماء ...) نیز همین است، زیرا عرش خداوند کنایه از قدرت و مصدر امور اوست. در حقیقت آغاز اظهار قدرت خداوند در تکوین و تشکیل عالم ماده از آب بوده است. و مقصود از آب چنانچه حضرت استاد مدظله احتمال داده اند ماده مذابی است که مایع می‎باشد.

نظر متکلمین و فلاسفه درباره ماده اولیه

متکلمین می‎گفتند ما به ظاهر کلمات حضرت نظر می‎کنیم بدون آن که تصرفی