آیت‌الله منتظری

است که واقعیت دارد و منشاء اثر است، ماهیت یک امر انتزاعی و اعتباری است که از موجودات انتزاع می‎شود. بچه وقتی گریه می‎کند هرچه به او بگویی شیرینی، ساکت نمی شود، اما وقتی وجود شیرینی بیاید ساکت می‎شود. انسان که گرسنه می‎شود هر چقدر حرف نان را بزند سیر نمی شود، مگر این که نان را بخورد. پس چیزی که خارجیت و واقعیت دارد و منشاء اثر است وجود است. ماهیت امری است که از موجودات انتزاع می‎شود. این وجود خاص نامش انسان است، انسانیت حد و اسمی است برای این وجود خاص، ماهیت می‎شود موجود باشد می‎شود معدوم باشد، اما وجود فقط وجود است. پس به قول صدرالمتألهین - که حق هم همین است - چیزی که اصیل است و واقعیت دارد و منشاء اثر است وجود است.الاسفار الاربعة، ج 1، ص 38

شناخت صحیح خدا مستلزم تصدیق اوست

"اول الدین معرفته"

نخستین امر دین شناخت واجب الوجود است؛ یعنی وجودی که وجودش از خود اوست. بعضی چیزها هست که تصورش مستلزم تصدیق است، یعنی اگر خوب تصور کردی آن را تصدیق می‎کنی. من اجمالا وقتی موجودات عالم را می‎بینم تصور می‎کنم وجود واجب الوجودی را که وجودش از خودش است و علم و قدرت و حیات دارد، این مرحله تصور است؛ بعد وقتی که دقت می‎کنم می‎بینم که اصولا وجود محال است که عدم باشد، زیرا چیزی که عدم و وجود می‎پذیرد ماهیت است؛ اگر یک چیزی حقیقت ذاتش هستی است، آن دیگر نیستی نیست، آن وقت تصدیق به وجود او پیدا می‎شود؛ پس ذات حق تعالی عبارت است از وجودی که واجب باشد، یعنی وجودی که محدود نباشد و غیرمتناهی باشد و فقط وجود باشد، در این صورت عدم در آن راه ندارد، مانند نور، مثلا نور یک چراغ