اولا - مقتضای دلیل حکمت این نیست که در هر زمان برای مردم آن زمان بالخصوص پیامبری با دین جدیدی مبعوث شود؛ زیرا چه بسا دین پیامبران قبلی در انذار و هدایت مردم آن زمان کفایت میکرده است. و دلیل حکمت بیش از این اقتضا ندارد که خداوند، مردم هر زمان و مکانی را بدون منذر و هدایتگر رها نمی کند؛ اما لازم نیست آن منذر، پیامبر جدید با دینی جدید باشد.
آنچه مقتضای حکمت خداوند است، انذار و هدایت مردم است، خواه به وسیله پیامبر باشد یا وصی او، و خواه مستقیم و مباشرة باشد یا به واسطه و غیرمستقیم؛ نظیر این که در یک زمان دعوت پیامبری با واسطه به گوش سایر مردم برسد. و گرنه اگر لازم باشد به طور مستقیم باشد باید خداوند برای هر فردی یک پیامبر مستقل بفرستد، و دلیل حکمت هرگز چنین مفادی ندارد.مطابق روایات زیادی و از جمله روایات خصال صدوق از معصوم (ع) عدد پیامبران الهی صد و بیست و چهار هزار نفر بوده است. (تفسیر صافی ذیل تفسیر آیه 78 سوره مؤمنون: (و لقد ارسلنا رسلا من قبلک منهم من قصصنا علیک و منهم من لم نقصص علیک" که در هر زمان شاید صدها پیامبر وجود داشته است. بدیهی است که همه آنان در یک منطقه و مکان خاصی نبوده اند؛ زیرا چنین کاری لغو و مخالف حکمت و عدالت الهی است. البته از نظر تاریخی دقیقا نمی توانیم تعداد پیامبران را در هر زمان معین کنیم. در قرآن نیز در دو مورد به کثرت پیامبران در گذشته، اشاره شده است: یکی در سوره نساء، آیه 164 که میفرماید: (و رسلا قد قصصناهم علیک من قبل و رسلا لم نقصصهم علیک ) و دیگری در سوره مؤمن (غافر) آیه 78 که میفرماید: (منهم من قصصنا علیک و منهم من لم نقصص علیک ). در تفسیر عیاشی نیز ذیل آیه 164 سوره نساء به نقل از ابوحمزه ثمالی از امام باقر(ع) نقل شده است که فرمود: "بین آدم و نوح پیامبرانی بودند که عده ای معلوم و روشن است و عده ای نامعلوم، که نامی از آنان در قرآن برده نشده است." و در مجمع البیان از حضرت علی (ع) نقل شده است که فرمود: "خداوند پیامبر سیاهی مبعوث نمود که داستان او برای ما نقل نشده است." (المیزان، ج 17، ص 354). علی القاعده باید پیامبر سیاه مربوط به مناطق آفریقا باشد که سیاه پوست هستند. و پیامبرانی که نام آنان در قرآن ذکر شده است متجاوز از بیست نفرند. در روایتی که در کتابهای: معانی الاخبار و خصال از ابی ذر از پیامبراکرم (ص) نقل شده، آمده است: ابوذر از پیامبر(ص) پرسید: تعداد پیامبران چقدر است ؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: صد و بیست و چهار هزار نفر. ابوذر پرسید: مرسلین از آنان چند نفرند؟ آن حضرت فرمود: سیصد و سیزده نفر. ابوذر پرسید: اولین پیامبر چه کسی بود؟ آن حضرت فرمود: آدم. ابوذر پرسید: آیا آدم از مرسلین بود؟ پیامبر فرمود: بلی... سپس فرمود: ای ابوذر چهار نفر از پیامبران سریانی بودند و آنان: آدم، شیث، اخنوخ که همان ادریس است و اولین کسی است که با قلم خط نوشت، و نوح، و چهار نفر از آنان عرب هستند و آنان: هود، صالح، شعیب و پیامبر تو محمد(ص) است. و اولین پیامبر از بنی اسرائیل موسی و آخرین آنان عیسی و ششصد پیامبر دیگر میباشد. ابوذر پرسید: ای رسول خدا ! خداوند چند کتاب نازل فرمود؟ آن حضرت فرمود: صد و چهار کتاب نازل نمود. پنجاه صحیفه برای شیث و سی صحیفه برای ادریس، و بیست صحیفه برای ابراهیم، و آنگاه تورات، انجیل، زبور و فرقان را نازل کرد. (المیزان، ج 2، ص 155) بنابر نقل فوق از المیزان، این روایت - مخصوصا صدر آن که مربوط به تعداد پیامبران است - از روایات مشهور است که در کتب شیعه و سنی آمده است، و از این روایت به خوبی فهمیده میشود که اولا: از بین صد و بیست و چهار هزار پیامبر فقط غیر از ششصد و چهار نفر آنان که مربوط به اقوام سریانی، عرب و بنی اسرائیل بوده، سایر آنان مربوط به سایر اقوام بشر بوده است که دقیقا از آن اطلاعی نداریم. و ثانیا: کتابهای متعددی که از طرف خداوند نازل شده است علی القاعده به خاطر کثرت و تنوع مردمی بوده است که آن کتابها که به صد و چهار کتاب میرسد، برای هدایتشان نازل میشده است.
.jpg)
