آیت‌الله منتظری

جنگ نیز خوارج بخشی از لشکر حضرت علی (ع) بودند و پس از توطئه معاویه توسط عمروعاص و بر سر نیزه کردن قرآن، خوارج بیشترین فشار را برای ترک جنگ بر حضرت وارد کردند تا آنجا که حضرت را متهم به کفر و تهدید به قتل نمودند.

نتیجه ای که از این فصل به دست می‎آید این است که حضرات ائمه (ع) در هر زمان با دقت در شرایط ویژه عصر خود و با درایت تمام وظیفه خود در پاسداری از دین اسلام و معارف قرآن و سنت پیامبراکرم (ص) را به بهترین شکل به انجام رسانیده و هیچ گاه حکومت های ستمگر زمان خود را مورد تأیید قرار ندادند؛ بلکه نتیجه حرکت سیاسی و فرهنگی امامان (ع) به گونه ای بود که حاکمان ستمگر را بیش از همه به آنان حساس می‎نمود و آن بزرگواران را تحت نظر و فشار یا حصر نظامی و یا زندان قرار می‎دادند و در نهایت وجود آنان را تحمل نکرده و به شهادت می‎رساندند.

تحلیل زندگانی سیاسی پیشوایان دین و قیاس رفتار سیاسی اجتماعی آنان با یکدیگر بدون در نظر گرفتن شرایط ویژه عصر آنان، دور از شأن تحقیق است و در فرض خوش بینانه، از درک نادرست تاریخ اهل بیت (ع) نشأت می‎گیرد.