امامان با حکام وارد مبارزه نشدند. بلکه بر اساس شرایطی که بعد از پیامبر(ص) تا زمان امام باقر(ع) و امام صادق (ع) برای مسلمانان پیش آمده بود جامعه اسلامی به مرور زمان از فرهنگ اصیل اسلام در حال فاصله گرفتن بود و معارف قرآن و اسلام در حال فراموش شدن و جایگزینی آداب و رسوم جاهلیت و... به جای آن بود، در همین شرایط حساس ائمه (ع) به ویژه امام باقر(ع) و امام صادق (ع) به بسط و گسترش اسلام و قرآن پرداختند و شاگردان بسیاری پرورش دادند که آنچه امروز از توسعه اسلام شاهدیم مدیون آن زمان و نشأت گرفته از آن میباشد. بنابراین شجاعت ائمه (ع) را نباید به جنگ و مبارزه خلاصه نمود، بلکه احیای معارف دینی و سیره پیامبر(ص) وظیفه اصلی امام در جامعه میباشد.
دوم: معنای شجاعت و مرز آن با تهور و جبن
باید توجه شود که معنای شجاعت این نیست که بدون سنجش و بررسی دقیق شرایط اقدامی انجام شود؛ در برخورد و مقابله با یک حکومت مقتدر و غیرمشروع اگر بدون بررسی شرایط اقدام به مقابله و مبارزه شود تهور میباشد نه شجاعت.
شجاعت مرز بین تهور و جبن است. به شهادت تاریخ، ائمه (ع) بعد از جریان کربلا - چه در زمان بنی امیه یا بنی عباس - کاملا زیرنظر بودند و جز کارهای فرهنگی آن هم با مراعات تقیه و اصول مخفی کاری کار دیگری نمی توانستند انجام دهند. حتی همین کارهای فرهنگی آنان نیز مورد سوءظن حکومتها قرار داشت و آن را پوششی برای کارهای سیاسی تلقی میکردند و سرانجام نمی توانستند تحمل کنند. و نیز در
.jpg)
