آیت‌الله منتظری

منزوی کند. بنابراین دیگر این توهم جا ندارد که تا ظالمین هستند مهدی می‎ترسد که خروج کند و اگر از بین رفتند دیگر چه نیازی به آمدن و خروج او می‎باشد؟!

3 - انجام کارهای بشری به دست بشر

سنت الهی این نیست که کارهای این جهان به طور مستقیم به دست ملائکه انجام شود، بلکه کارهای جهان از جمله عالم مادی و طبیعی که بشر در آن باید رشد کند و به کمال مطلوب خود برسد از طریق اسباب و علل طبیعی - که خود انسانها از جمله آنها هستند - انجام می‎گیرد "ابی الله ان یجری الاشیاء الا بالاسباب"بحارالانوار، ج 2، ص 90، حدیث 14. خداوند نمی خواهد مگر اینکه چیزها و کارها با اسباب متناسب خودش جریان پیدا کند.

منتها این جهان در پرتو و در سایه جهان دیگری که از ماده و لوازم آن عاری است قرار دارد و بر حسب شرایط و معداتی تحت تأثیر آن جهان نیز واقع می‎شود. و اصولا در فاعلیت جهان غیب نقصی نیست، هرچه هست در قابلیت جهان ماده است؛ و این قابلیت در انسانها با تلاش علمی و عملی به فعلیت خواهد رسید، و انسانها تا خود را از قید اسارت دنیا آزاد نسازند و تقوا پیشه نکنند و سنخیتی با جهان ماوراء ماده پیدا نکنند، شایستگی نزول نصرت خاص الهی توسط نیروهای نامرئی خداوند را - که به ملائکه تعبیر می‎شود - پیدا نخواهند