صفحه ۴۰

ممکن است دانش و تجربه موسی در سحر و شعبده بازی بسیار فراتر از ساحران دربار فرعون بوده و از روشها و فنونی استفاده کرده است که ساحران حاضر در صحنه نسبت به آنها بی اطلاع بوده اند و از آنجا که در برابر موسی به نحو چشمگیری شکست خورده و از کار او فوق العاده شگفت زده شده اند، گمان کرده اند که کار موسی از نوع سحر و یا شعبده بازی نبوده و واقعا عصا را به گونه ای معجزه آمیز تبدیل به مار یا اژدها کرده است."

پاسخ: عدم اعتنای عقلا به احتمالات بی دلیل

در پاسخ این شبهه گفته می‎شود: اگر مقصود این است که با وجود احتمال نیرنگ و فریب در مدعی معجزه و نبوت امکان حصول اطمینان برای مردم وجود ندارد، در پاسخ به چند نکته اشاره می‎شود:

نکته اول: تبلور دانش بشری در آن روزگار در سحر و جادو فراوان بوده است و دانش دیگری که بتواند از چوب، آن هم نه با تصرفات فیزیکی یا شیمیایی و ابزار مادی بلکه به صرف اراده و نیروی نفسانی، اژدها بسازد هرگز در اختیار بشر نبود و نیست. امروز که هزاران سال از آن روزگار گذشته است و بشر به فنون و علوم جدید و اسرار حیرت آوری از عالم طبیعت پی برده است، هنوز نه فورمولی علمی برای تبدیل یکباره چوب به اژدها به دست آورده و نه توانسته است با صرف نیروی نفسانی چنین کار خارق العاده ای را بیافریند. پس احتمال

ناوبری کتاب