صفحه ۱۹

مراعات حق و عدالت و دوری از فحشا و فساد و نظایر اینها، که با تذکر و توجه دادن پیامبران، مردم متوجه آنها می‎شوند.این گونه امور به تعبیر حضرت امیر(ع) در (نهج البلاغه، خطبه یکم) از دفائن عقول و نفوس مردم است: "و یثیروا لهم دفائن العقول."

درحقیقت، مطالب پیامبران از مقوله مطالب پیچیده فلسفی و علمی نیست که مردم عادی متوجه آنها نشوند و کسی بتواند با ارائه آنها به دروغ خود را پیامبر معرفی کند و مردم را بفریبد. به عبارت دیگر همان طور که در جای خود اثبات شده است، میزان در صحت کشف - که وحی یکی از مصادیق کامل آن است - یکی برهان عقلی متکی بر مقدمات یقینی پذیرفته شده در نظر عقل است؛ و دیگری کشف برتر و کامل تر است که توسط وحی محقق می‎شود. و از این رو آنچه را مدعی نبوت به عنوان کشفیات وحی های الهی ابراز می‎دارد، نباید مخالف با برهان یا کشف اتم و دین برتر باشد. و نیز از همین رو ممکن است گفته شود: پیامبر راستین خدا به رسالتش شناخته می‎شود.در حدیث آمده است: "اعرفوا الله بالله والرسول بالرسالة ." (توحید صدوق، باب 41، ج 31).

یعنی صدق مدعی پیامبری از طریق محتوای رسالت او و با ابزار شناختی که قبل از شرع در اختیار بشر قرار داده شده است، شناخته می‎شود؛ و آن ابزار عبارت است از همان بدیهیات عقل نظری و عملی، یعنی دریافتهای وجدانی عقل و یا کشف و الهام ناشی از ریاضتهای

ناوبری کتاب