آیت‌الله منتظری

اشکال ارزش علمی یقین به صداقت مدعی نبوت و پاسخ آن

ممکن است در نقد پاسخ مذکور گفته شود: مدعی نبوت هرچند هم در طول عمر خود صادق بوده باشد، اما دلیلی بر صداقت او در ادعای نبوت نیست؛ و حصول اطمینان برای شخص عامی کاشف از صدق مدعی نبوت نمی باشد، چون پیدایش اطمینان بلکه قطع به امری دلیل بر ثبوت آن امر نیست، مگر برای شخص مطمئن و قاطع؛ و این از بحث خارج است، زیرا بحث در معرفت درجه دوم و نظری معرفت شناسانه است، یعنی سخن در اعتبار این چنین یقینی است و این که چه مقدار ارزش علمی دارد و کشف از حقیقت می‎نماید. در حقیقت بحث در کبری است نه صغری.

در پاسخ این اشکال گفته می‎شود:

اولا: ظاهر کلام اشکال کننده، شبهه در پیدایش نفس یقین است نه اعتبار علمی آن؛ چون به دنبال آن می‎گوید: "انگیزه ها و عوامل مختلفی ممکن است شخص راستگو و درستکار را به فکر دروغ گفتن و فریب مردم بیندازد". بنابراین پاسخ او همان است که گفته شد.

و ثانیا: اگر مقصود اشکال کننده، شبهه در اعتبار علمی و منطقی اطمینان به صحت ادعای مدعی نبوت در ادعای نبوت خود است، در پاسخ او گفته می‎شود: دلیل بر صدق کنونی مدعی نبوت در ادعای نبوت