صفحه ۱۵

او از نظر امانت و صداقت و جهات دیگر اعتماد نکرده و اطمینان به صداقت و راستگویی او پیدا نکرده است ؟ اگر جواب منفی بدهد و بگوید: تاکنون در زندگی خود به هیچ کس در هیچ امری اعتماد و اطمینان نداشته ام، قطعا خلاف واقع است و سفسطه می‎کند. آیا می‎توان باور کرد که او تاکنون با شک و تردید به همه افراد نگاه کرده و همه امور خود را بدون اطمینان معمولی و علم عادی انجام داده است ؟ انسان بالفطرة چنین است که به دنبال یقین و اطمینان می‎گردد و هرگز در حال شک و تردید، زندگی نمی کند.

و اگر جواب مثبت بدهد، به او می‎گوییم: "حکم الامثال فیما یجوز و فیما لایجوز واحد". یعنی حکم امور شبیه به هم در صحت و فساد و جواز و عدم جواز یکی است. همان گونه که او می‎تواند از شواهد و قرائن و معاشرت و تحقیق و مشورت، به صداقت و امانت کسی اطمینان و یقین پیدا کند، افرادی که با مدعی نبوت روبرو می‎شوند هم می‎توانند با تحقیق از سوابق و دقت در زوایای کارها و روابط این شخص یقین به صداقت و راستگویی او پیدا کنند. و این خود راه و دلیلی عقلی و منطقی است که مردم با استفاده از آن در امور مهم خودشان به اطمینان و یقین می‎رسند و آن را مبنای تصمیم و عمل خود قرار می‎دهند. در امر مدعی نبوت نیز می‎توانند از این راه به صداقت او اطمینان پید کنند.

ناوبری کتاب