صفحه ۸۷

مذکور، که به منزله موضوع آنها می‎باشند، تغییر یافته و درحقیقت موضوع حکم تغییر یافته است، می‎تواند طبق تغییر مصالح و مفاسد و موضوع بعضی احکام ذکر شده به تغییر حکم نظر دهد. ولی باید کاملا مستند به آیات و روایات و ضوابط اجتهاد باشد، نه براساس تأثیر از جو و شرایط موجود.

[اسلام و صلح دائمی با کفار]

سؤال 10 - شما در جلد دوم ولایت فقیه و در پرتو فقه سنتی میان دوگونه صلح تفاوت گذاری کرده اید:

1 - صلح دائمی؛ میان مسلمان - مسلمان، و مسلمان کتابی و معاند.

2 - صلح موقت؛ میان مسلمان - مشرک .

آیا هنوز بر این دیدگاه هستید؟ اگر آری، چرا میان مسلمان و مشرک (مثل مردم چین) نمی توان قائل به صلح دائمی شد؟

جواب: در بین فقهای شیعه و سنی این بحث مطرح است که آیا با کفار غیر اهل کتاب می‎توان قرارداد صلح و ترک قتال با قبول جزیه یا بدون آن منعقد نمود یا نه ؟ این مسأله را در جلد سوم کتاب "دراسات فی ولایة الفقیه"دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة، ج 3، ص 388 به بعد. مطرح کرده و اقوال مختلفی را نقل کرده ام و پس از نقل اقوال، مطرح کرده ام که اصولا تشخیص جواز صلح با کفار - چه اهل

ناوبری کتاب