صفحه ۷۷

جواب: کسی که به ماوراءالطبیعة و مبدأ و معاد و پاداشهای ابدی در قیامت اعتقاد دارد، آنچه را بالاتر از جان خودش می‎داند در درجه اول رضایت خداوند است: (و من الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضات الله.) سوره بقره (2)، آیه 207. و در مرتبه بعد، نعمتهای جاودان بهشت می‎باشد، که یک موحد جان خود را برای نیل به آنها فدا می‎کند: (ان الله اشتری من المؤمنین انفسهم و اموالهم بأن لهم الجنة .) سوره توبه (9)، آیه 111. و کسی که به ماوراءالطبیعة معتقد نیست، معمولا خوشنامی در تاریخ و ثبت نام او در تاریخ به عنوان یک قهرمان یا اموری که رضایت خداوند در آن مطرح نیست، برای او یک ارزش متعالی است که چه بسا جان خود را فدای آنها می‎کند.

[کرامت ذاتی انسان و حقوق ناشی از آن ]

سؤال 4 - در برداشت جنابعالی از اسلام، کرامت ذاتی انسان صرف نظر از دین و مرامش (مسلمان باشد یا بودائی یا ملحد) چگونه جایگاهی دارد.

جواب: همان گونه که در پاسخ پرسش دوم اشاره شد، کرامت ذاتی انسانی که به اصول انسانیت پایبند است مسلتزم یک سری حقوق مشترک اجتماعی برای او می‎باشد؛ مانند: حق حیات، اندیشیدن، بهره برداری از منابع طبیعی و اقتصادی؛ و در این جهت تفاوتی بین

ناوبری کتاب