صفحه ۵۸

آسیب بر اعضای انسان مسائل مادی و معیشتی نیز منظور شارع بوده است، مانند روایت اسحاق بن عمار از امام صادق (ع) در مورد کسی که در اثر ضربه دیگری به نحوه ادرارکردن او آسیب رسیده و قطع بول او موجب سلس البول شده است، فرمود: "ان کان البول یمر الی اللیل فعلیه الدیة، لانه قد منعه المعیشة و ان کان الی آخر اللیل فعلیه الدیة، و ان کان الی نصف النهار فعلیه ثلثا الدیة وان کان الی ارتفاع النهار فعلیه ثلث الدیة".وسائل الشیعة، ابواب دیات المنافع، باب 9، حدیث 3.

از مجموع قرائن چنین برمی آید که دیه مالی است که به خاطر نقض حرمت مادی، معنوی افراد پرداخته می‎شود و بعلاوه جنبه نوعی جبران خسارت مادی، روحی و معنوی نیز دارد که مقدار آن با توجه به آثار مختلف جسمی، روانی، معیشتی، در فرد، خانواده و اجتماع تعیین گردیده است و برخلاف سنت جاهلی که زن را موجودی بی ارزش تلقی می‎نمود شارع مقدس اسلام برای او همانند دیگر انسانها ارزش و کرامت قائل شده و از این رو برخلاف سنت جاهلی بر ارث او نیز اصرار ورزیده است و به مقتضای (ألنفس بالنفس ) سوره مائده (5)، آیه 45. قتل نفس زن مانند قتل نفس مرد، موجب جواز قصاص است، و از این جهت تفاوتی بین آن دو صنف انسان در انسانیت نیست، و تفاوت در دیه لزوما به معنای تفاوت در ارزش نیست ولی با توجه به عوامل و آثار مختلف اجتماعی و معیشتی، دیه مرد را دو برابر زن قرار داده است، چون نوعا مسئولیت اقتصادی

ناوبری کتاب