آیت‌الله منتظری

الرجل یقتل فی الشهر الحرام ما دیته ؟ قال: "دیة و ثلث".وسائل الشیعة، ابواب دیات النفس، باب 3، حدیث 1. دلالت این حدیث بر وجوب تغلیظ نسبت به قتل عمد در آن ماهها روشن است، ولی اطلاق آن نسبت به قتل خطایی محض مشکل است؛ زیرا تغلیظ نوعی کیفر مازاد بر اصل دیه متعارف است، و کیفر به لحاظ گناه و ارتکاب عمدی عمل حرام است و این امر تنها در قتل عمد یا در نهایت شبه عمد که نوعی تقصیر در آن وجود دارد قابل تصور و پذیرش است، به خصوص اینکه اصل مسأله حرمت نهادن به ماههای مزبور و حرام بودن قتل و قتال در آنها پیش از اسلام بوده و به امضای شریعت اسلام نیز رسیده است، و بدیهی است آنچه در آن ماهها حرام بوده قتل عمدی و اختیاری بوده است نه قتل خطایی محض که از حیطه اراده و اختیار انسان خارج است.

اما روایت زراره از امام باقر(ع) قال: سألته عن رجل قتل رجلا خطا فی الشهر الحرام قال: "تغلظ علیه الدیة و علیه عتق رقبة او صیام شهرین متتابعین من اشهر الحرام..."همان، ابواب بقیة الصوم الواجب، باب 7، حدیث 1. علاوه بر اینکه ذیل آن مورد تأمل است ممکن است مراد از قتل خطایی در آن قتل خطایی شبیه عمد باشد؛ همان طور که در برخی از روایاتی که متعرض تبیین انواع قتل شده، بر قتل شبه عمد، قتل خطایی اطلاق گردیده است.همان، ابواب قصاص النفس، باب 11، حدیث 7.

در هر صورت حکم به تغلیظ در مورد قتل خطایی محض مشکل